LOZAN'DAN GÜNÜMÜZE BATI TRAKYA'DA AZINLIK EĞİTİMİ ...

LOZAN’DAN GÜNÜMÜZE BATI TRAKYA’DA AZINLIK EĞİTİMİ
GİRİŞ
Türk-Yunan ilişkilerini birkaç güncel ana başlığa indirgeyerek ele alma eğilimi
oldukça yaygındır. Bunlar: " Batı Trakya sorunu," " Kıbrıs sorunu," " Ege kıt'a sahanlığı
sorunu," "Oniki Ada sorunu," " Fener patrikhanesinin ekümeniklik kazanmak isteyişi sorunu,"
" Heybeliada ruhban okulu sorunu," " iki tarafın tarih kitaplarındaki düşmanca öğretiler
sorunu," gibi, İkinci Dünya Savaşı sonrasındaki bölgesel konjonktür içinde başat değer
kazanmış sorunlara ilişkindir. Bundan şunu çıkarabiliriz, 1950'de kurulan Kuzey Atlantik
Antlaşması ile, aynı askeri-siyasal cephenin içinde yer almış olan iki komşu devlet-geçmişe
gidildikçe vahimleşen çatışmalarını 20.yüzyılın ikinci yarısında bir ölçüde geri plana iterek-o
tarihlerde sarsılmaz gibi görünen ABD- Avrupa ( başka bir deyişle " Batı Uygarlığı" )
çatısının güneydoğu saçağında sırt sırta barınmağa özen göstermişlerdi. Yazının başlangıcında
sıralanan, görmezden gelinemeyecek, gerçek sorunlar bile, " Batı ailesi"nin ileri gelen
büyüklerinin yatıştırmalarıyla, çok fazla ön plana çıkarılmadan, buzdolabında saklanabilmişti.
2000'li yıllarda, söz konusu aile büyükleri " Batı uygarlığının sarsılmaz çatısı"
konseptini hiçe sayarcasına davranmaya, İkinci Dünya Savaşı'nın " Müttefik ülkeler-Eksen
ülkeleri karşıtlığı"nı anımsatan bir modelde kutuplaşmaya başladıklarında ise, " iki yaramaz
çocuk," Türkiye ve Yunanistan, birçok ezelî sorunlarını buzdolabından çıkarmakta tereddüt
etmediler. Bunlar arasında önemli yer tutan bir sorun, Ortodoks Hıristiyanlığın manevi
liderliğine soyunan Yunanistan ile, bunu kendi jeopolitik gerçeklerine zararlı gören Türkiye
arasında idi. Bu sorun, Soğuk Savaş döneminde Sovyetler Birliği'nin örgütlemeye çalıştığı
Dünya Kiliseler Birliği'nin yeniden alevlenmesi demekti. Dünya Kiliseler Birliği kavramına
karşı, NATO İstanbul'daki Fener patrikhanesinin otoritesini güçlendirince, Yunanistan bu
örgütlenmeye fazla katkıda bulunamamıştı. Fakat, Postmodern çağa gelindiğinde, Atina
Başpiskoposu Hristodulos İstanbul'daki patrik Bartolomeo'nun otoritesini tanımamaya
başlamış; bir anlamda, Rusya'nın Ortodoks dünyayı bir blok olarak örgütleme çabalarına
yaklaşmıştı.
1