LOZAN'DAN GÜNÜMÜZE BATI TRAKYA'DA AZINLIK EĞİTİMİ ...

“ …Batı Trakya, burasının istikbalinin ne olacağı kararlaştırılamadığı
için, 30 Ocak 1923 günü imzalanan, Ahali Mübadelesi anlaşmasında,
mübadele dışı kalacak bölge olarak gösterilmiştir. Yani, hiçbir şekilde
İstanbul’a bir karşılık oluşturması üzerinde durulmamıştır”. 62
Bugün yapılan tartışmaların en önemli noktasını Batı Trakya azınlığının milli kimliği
oluşturmaktadır. Yunanistan Batı Trakya’daki azınlığa “Türk” dememektedir. Türk olsa bile
bunların çok az sayıda olduğunu ve sadece Gümülcine’de bulunduğunu söylemektedir.
Halbuki, “ …Yunanistan’daki Müslüman azınlık hakkında Türkiye’ye söz hakkı verilmiş
olması, bu azınlığın Türk olduğunu göstermeye yeter”. 63
Diyalog Yayınları tarafından 7 Mayıs 2007 Pazartesi günü Gümülcine’deki Chris &
Eve otelinde gerçekleşen “Lozan Barış Konferansı’nda Batı Trakya Türkleri ve İstanbul
Rumları” konulu konferansta konuşan, Trakya Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölüm
Başkanı Prof. Dr. Hasan B. Dilan da yaptığı konuşmada, “Lozan Barış Antlaşması’nın bir
bütün olarak ele alınması gerekir, Lozan Antlaşması’nın orijinal Fransızca metninde Batı
Trakya’da Müslüman Türk azınlıktan bahsediliyor. Bir antlaşma sadece maddelerden ibaret
değildir. Anlaşma bütün tutanaklarıyla bir bütündür. Aradan işinize gelmeyen birkaç yaprak
çıkarıp yorum yapamazsınız” demiştir.
“Bir konferansın resmi zabıtları, muahede (sözleşme) maddeleri her
şeyi ifade etmez. İşlerin o kadar içyüzleri var ki, onlar neler olmuştur, gösterir.
İşte Lozan'ı iyi anlamak, bizden neler istemişler, biz bunları nasıl red ve def
etmişiz, muahede ne hale gelmiştir, orada neler olmuştur, bilmek için
muahedenameyi, zabıtnameyi okumakla beraber, benim bu yazdığım hatıratın
Lozan bahsindeki hususi müzakereleri ve işin iç yüzünü, keza her mes'ele için
bize verdikleri projeleri, bizim mukabil projelerimizi, inkıtadan(kesinti) evvel
bize imza ettirmek istedikleri muahede müsveddesini okumak, mukayese etmek
lâzımdır". 64
62 a.g.e., s.202
63 a.g.e. s. 201
64 Rıza Nur, Lozan Hatıraları, İstanbul ,Boğaziçi Yayınları, 3. Basım, , 1992, s.5
29