LOZAN'DAN GÜNÜMÜZE BATI TRAKYA'DA AZINLIK EĞİTİMİ ...

koşullarına göre bakanlık ve bölge valilerinin elinde bir çeşit oyuncak durumuna getirildiğini
görmekteyiz.
Yeni 694 / 77 sayılı yasanın 1. maddesinde aynen şöyle denilmektedir:
“Batı Trakya’daki Müslüman Azınlığın eğitimi; a) Lozan Barı Antlaşması
hükümleri, b) Genel Eğitimin Organizasyonu ve Yönetimi Hakkındaki 309 / 76
sayılı yasa ve c) Her durumda, ülkeler arasında karşılıklılık ilkesi saklı
tutularak işbu yasa çerçevesinde yürütülmektedir”. 217
“694/1977 sayılı yasanın “amaç maddesine göre (2.madde) azınlık
okulunun amacı, ülkenin devlet okullarında geçerli ilkeler çerçevesinde
öğrencilerin bedensel, kültürel ev ahlaki gelişmelerini sağlamak ve
ilerletmektir. Yani kanun, azınlık eğitimini Yunan Sevr’inin ve Lozan Barış
Antlaşmasının daha önce sözü edilmiş maddelerinde dile getirilen “pozitif
haklar” açısından görmeyen, bu eğitimi ülkenin genel eğitiminden hiç de farklı
saymayan bir felsefeye sahiptir.
Azınlık okulu açılabilmesiyle ilgili olan 5. madde, bundan önceki yasa
ve uygulamanın 15 imzayı yeterli görmesine karşılık, yeterli imza sayısını
“takdir ve tesbit” etmeyi, gene “devletlerarası karşılıklılık ilkesi göz önünde
bulundurularak” bölgenin valisine bırakmaktadır. Yani vali isterse 10 imzayı
yeterli bulacak, istemezse 50 imzayla bile açılış izni vermeyecektir”. 218
694 sayılı yasa cemaat yönetim kurulları ile okul encümenlerinin Türk okullarının
kurulması ve yönetimi konusundaki yetkilerini fiilen ve resmen sıfıra indirmiş ve tüm
düzenlemeler bakan veya valilerin takdirine bırakılmıştır. 695 sayılı kanunla azınlık okulu
müfettişlerine özel yetkiler tanınmış ve bu yetkilerin boyutlarının belirlenmesi Milli Eğitim ve
Mezhepler Bakanlığı’nın kararlarına bırakılmıştır. Bu yasanın asıl işlevi, 3. maddenin 7. ve 9.
fıkralarında ortaya çıkmaktadır. Madde 3/7’ye göre: “Azınlık okullarında Müslüman
öğretmen atama ve istihdamları yapılırken, Selanik Özel Pedagoji Akademisi mezunları tercih
edilir.” Madde 3/9’a göre de: “Özel Pedagoji Akademisi mezunları, azınlık okullarına devlet
217 Galip, Batı Trakya’da…, s. 92
218 Oran, Türk Yunan İlişkilerinde…, s. 128
94