LOZAN'DAN GÜNÜMÜZE BATI TRAKYA'DA AZINLIK EĞİTİMİ ...

Azınlık eğitimi ve öğrenimi, bu mülteci sürüsünün düşünce tarzına,
tavırlarına ve uygulamalarına göre olmuştur. Devlet, bu mülteci sürüsünün
Batı Trakya Türklerine uyguladıkları bütün çağdışı eğitim ve öğrenim
metotlarına hep göz yummuştur ve yardımcı olmuştur”. 144
Bu dönemde Batı Trakya Türkleri, zaman zaman önemli sorunlarla karşı karşıya
kalmışlardır. Yunanistan yönetimi, 1938 tarih ve 1366 sayılı kanunla, Türklerin toprak ve
gayrimenkul satın almalarını yasakladı. Doğal olarak bu durum ile 1930 öncesinde Rum
göçmenlerin zorla yerleşmesi sonucunda kamulaştırılarak Türklerden alınan malların eski
sahiplerince geri satın alınması engellenmiştir. Bunlara, eğitimin Arap harfleriyle devam
etmesinin özendirilip azınlığın Türkiye’deki reformlardan koparılmasını, 1946-1949 Yunan İç
Savaşı sırasında komünistlerin yaptıkları eziyetleri de ilave etmek gerekir”. 145
Türkiye, Lausanne Barış Andlaşması’nın ilgili hükümleri sonucunda Trakya ve
Boğazlar yoluyla Akdeniz’e doğru uzanan kıyı şeridi boyunca ‘demirlitarize’ edilmiş
bölgelere sahip idi ve bu durum onu İtalya’nın elinde bulunan Oniki Ada sebebiyle Roma’dan
gelebilecek tehditlere karşı daha hassas davranmaya itiyordu. Trakya yöresinin de
askersizleştirilmiş olması, ‘revizyonist’ Bulgaristan’ın bu bölgeden girişebileceği harekat
ihtimali çerçevesinde Türkiye’yi huzursuz eden unsurlar arasındaydı. Benzer endişeler
Yunanistan’da da mevcut idi; bir kere ekonomisini deniz ticaretine dayamak zorunda olan
Yunanistan’ın Akdeniz’e ve batıda Adriyatik’e bakan uzun bir kıyı şeridi vardı; hem ithalatını
hem de ihracatını deniz yoluyla gerçekleştiren Yunanlılar için de bir tehdit unsuru oluşturan
İtalya ile uzlaşma yollarını aramak ve “ potansiyel saldırganla önceden anlaşmak” gibi bir ara
formüle baş vurmak zamanın konjonktürü gereği idi. 1916 ile 1917 yılları arasında Kral
Konstantin yönetimindeki Atina, İtilaf devletleri’nin deniz ablukasına maruz kaldığında
yaşanan yokluk ve kıtlık henüz hafızalardan silinmemişti. İtalya’nın da böyle bir girişimde
bulunmayacağını kimse garanti edemezdi. Kuzey sınırında ise Bulgaristan yer almaktaydı ki,
Sofya yönetimi bir kısmı Yunanistan’da kalan Makedonya konusunda hiç de dostane
davranmamakta, ayrıca kendisine Ege Denizi’ne açılabileceği kalıcı bir mahreç aramaktaydı.
Atina ile Ankara yönetimlerini öncelikle İtalya’ya iten bu coğrafi, ekonomik ve stratejik
144 Rıza Kırlıdökme, “Batı Trakya’da Türkçe ve Öğrenim-3” , Gündem, Sayı: 0396, 15.10.2004
145 Öksüz, Batı Trakya…, s. 7
61