LOZAN'DAN GÜNÜMÜZE BATI TRAKYA'DA AZINLIK EĞİTİMİ ...

2. Lozan’dan Sonra Yunanistan ve İkili İlişkiler
Yunanistan için Anadolu macerası “felaket”le sonuçlandıktan sonra 1922 ve 1923
yıllarında darbe ve karşı darbeler yaşandı. 1923 Ekiminde Venizelosçu subayların darbesinin
ardından seçimleri Venizelosçular kazandı. Kral Yorgo, artık yapılması kaçınılmaz olan
halkoylamasının sonucunu beklemek üzere Yunanistan’dan ayrılırken, Venizelos döndü.
Ancak Venizelos’un sorumluluk almaktan kaçınmasıyla güçsüz ve istikrarsız hükümetler bir
süre Yunanistan’ı yönetti. 1924’te Yunan halkının büyük çoğunluğu (%70) Krallığın
kaldırılması için oy verdi, ama bir Cumhuriyet Anayasası 1927’ye kadar yapılamadı, çünkü
1926 Ağustosunda başka general ve subaylar Pangalos’u devirdikten sonra, 1927’de
Cumhuriyet Anayasası sonunda yapıldı. 1928’de yapılan seçimleri kazanan Venizelos,
yeniden Yunanistan’ı yönetmeye başladı. 114
Daha sonra da değinileceği gibi, bundan sonraki yıllarda da işgaller var. Yani kimse
bu yıllarda azınlık eğitimiyle gerektiği gibi ilgilenmemiştir. Hatta bırakın azınlık eğitimini
savaş ve iç savaş Yunan yönetimine Kıbrıs’la ilgilenme fırsatı dahi vermemiştir.
Lozan’dan önce ve sonra Yunanistan’ın iç politikasına baktığımız zaman sürekli bir
belirsizlik ve kargaşa ortamının var olduğunu görürüz. Ancak bu iç siyasi çekişme Türk –
Yunan ilişkilerinin olumsuz yönde etkilenmesine sebep olmamış; aksine çok iddialı ilişkiler
geliştirilebileceğine dair söylemlerde bulunulmuştur.
“ O yıllarda Yunanistan askeri diktatörler tarafından yönetiliyordu.
Her iki üç ayda bir, bir General başkaldırıyor, Atina’ya hakim bir tepeye
toplarını çıkarınca iktidarı ele geçiriyordu. 1923 sonlarına doğru Yunanistan
idaresi sivillere devredildi. Venizelosçuların sol kanat lideri olan Papanastasiu
başbakan oldu… Tevfik Rüştü Aras, Başbakan Papanastasiu ile Balkan
Antantı’na yol açacak olan Türk – Yunan dostluğu üzerinde detaylı bir
görüşme yaptı. Papanastasiu konuşmalarında dileklerini o kadar ileriye
götürüyordu ki “ önümüzde açtığınız ışıklı ufuktan dolayı size çok borçluyuz,
filhakika Mustafa Kemal’in büyük otoritesi altında Türk – Yunan dostluğunu
114
Şükrü Sina Gürel, Tarihsel Boyut İçinde Türk Yunan İlişkileri ( 1821-1993) , Ankara, Ümit Yayıncılık, 1993,
s. 40
50