LOZAN'DAN GÜNÜMÜZE BATI TRAKYA'DA AZINLIK EĞİTİMİ ...

yönleri, sanat ve müzikteki yetenekleri yani her şeyleri görülebilir. Dil
toplumun ve onun kültürel birikiminin aynasıdır. Bu aynanın kırılması
uğursuzluk getirir demek yerinde olacaktır sanırım.” 103
Azınlık hakları hukuku, anadilde eğitim hakkı konusunda devletlere iki seçenek sunar.
Azınlıklara ilköğretim okullarında anadillerinde eğitim yapma hakkı tanımak, ama resmi dil
öğrenimini zorunlu kılmak, ya da resmi dilde eğitimi zorunlu kılarken, azınlıklara anadillerini
öğrenme hakkı tanımak. Ancak bu hareket alanı yine de sınırlıdır ve devletlere azınlıkların
anadillerini öğrenmesini şu veya bu şekilde sağlamaları görevi verir. 104
Locke’a göre, insan çocuklara dille ilgili gereğinden fazla bilgiyi hemen hemen hiç
yükleyemez. Bu bilgiler hayatın her koşul ve durumunda insanlar için yararlıdır ve aynı
zamanda hem en derin, hem de daha kolay ve hoş bilim alanlarının kapılarını açar. Eğer bu
zor uğraş biraz geç bir yaşta ertelenirse, ne genç insanların kendilerini buna kendi istekleriyle
adamaya yeterince güçleri olur, ne de devam ettirmek için yeteri kadar azimleri. Ama insan
sonuna kadar gidecek bir yapıya sahip de olsa, başka amaçlar için belirlenmiş zamanını dil
öğrenmekle geçirmesi yine de sakıncalıdır; daha ileri ve başka sorunlarla uğraşacağı bir yaşta
kelime öğrenmekle yetinir; bu en azından hayatının en iyi ve güzel yıllarının kaybedilmemesi
demektir. Dillerin iyice öğrenilebilmesi, söz konusu olan her şeyin zihne kolay ve derin bir
etki yapması, belleğin taze, her şeyi almaya hazır ve sadık olması, kafa ve yüreğin her türlü
kaygı, tutku ve planlardan uzak olmasıyla ve ayrıca çocuğun bağımlı olduğu kişilerin çocuğu
uzun süreli bir çabayla disiplinli bir şekilde yönlendirecek kadar otoriteye sahip olmasıyla
mümkün olabilir. Bu prensiplerin ihmal edilmesi, gerçek bilginlerin azlığı ve yüzeysel
şarlatanların çokluğuna verilebilir kanısındayım. Dil öğrenmenin erken yaşlarımızın asıl
eğitim alanı olduğu konusunda herkesin bu gözlemciyle aynı fikirde olacağı
düşüncesindeyim. Ancak ana babalar ve eğitimciler çocuğun hangi dilleri amaca uygun olarak
öğrenmesi gerektiğini iyi düşünmelidirler. 105
Bugüne kadar yapılmış en kapsamlı alan araştırmasını gerçekleştiren Collier’in
saptamaları, anadili olgusunun birey açısından önemi çarpıcı bir biçimde gözler önüne
103 Çoban, Küreselleşme, Ulus-Devlet…, s. 7
104 Şükrü Güvenç, “Uluslararası Alanda ve Türkiye’de Azınlık Hakları” , Ali İhsan Aksamaz, - Turabi Saltık -
Şükrü Güvenç – Eyyüp Demir – Kemal Kök, Anadilde Eğitim ve Azınlık Hakları, İstanbul, Sorun Yayınları,
Nisan 2005, s. 81
105 Locke, Eğitim Üzerine…, s. 222
45