LOZAN'DAN GÜNÜMÜZE BATI TRAKYA'DA AZINLIK EĞİTİMİ ...

İki dilli ülkelerde tek dilli ve iki dilli çocuklar üzerinde yapılan araştırmalar, iki dilli
çocukların zihinsel gelişim, gerçeği ayrıntılarıyla görebilme yeteneği ve analitik düşünce
yapısı bakımından tek dilli çocuklardan daha üstün olduklarını göstermektedir.
İki dillilikte eğitim programları açısından iki türlü uygulama vardır: daldırma ve
batırma. Bu ayrılık öğrencinin bilişsel gelişmesini de etkilemektedir. Evde kendi anadilini
kullanıp okulda ise bir başka anadil konuşan çocuklarla birlikte, onların anadilinde öğrenim
görmek “batırma” , onun tersine, aynı dil ve kültür çevresinden gelen çocuklar sınıf ortamında
bir araya getirilerek onlara bir yandan anadilleri öğretilirken, bir yandan da yabancı bir dille
öğretim yapılmasına “ daldırma” olarak adlandırılır. 107
06.06.1974 tarihinde imzalanan antlaşmada AB üyesi olan devletlerin Eğitim
Bakanları aktif iki dilliliği, ana dilinde ve yaşanan ülkenin devlet dilinde (toplum dilinde)
olmak üzere eğitim politikasının ana prensibi olarak tanımlamıştır. Yapılan araştırmalar bu
politikanın başarılı olduğunu göstermektedir. Avrupa çapında yapılan araştırmalara göre,
Avrupalıların % 44’ü ana dilleri dışında yabancı bir dili “çok iyi” konuşabiliyor. Bu oranın
Lüksemburg’ta % 100, Hollanda, Danimarka ve İsveç’te ise % 80 olduğu belirtiliyor. 108
Ulusal ya da Etnik, Dinsel Ve Dilsel Azınlıklara Mensup Kişilerin Hakları
Bildirgesi’sinin 109 4. maddesinin 3. bendi anadili eğitiminden söz etmekte ve “Devletler,
azınlık mensubu kişilerin, mümkün olduğu ölçüde, anadillerini öğrenmeleri veya
anadillerinde eğitim görmeleri için yeterli olanaklara sahip olmalarını sağlayacak uygun
önlemler almalıdırlar” demektedir.
Ulusal Azınlıkların Korunmasına İlişkin Çerçeve Sözleşme’nin 14.
maddesinin birinci fıkrasına göre, “Taraflar, ulusal azınlığa mensup her
kişinin kendi azınlık dilini öğrenme hakkına sahip olduğunu tanımayı taahhüt
ederler”. Azınlık dilinin öğretilmesi ya da azınlık dilinde eğitim yapılması ile
ilgili ilkeler ikinci fıkrada belirlenmiştir. Devletlere geniş takdir yetkisi
bırakacak şekilde düzenlenen ikinci fıkraya göre, taraflar ulusal azınlıklara
mensup kişilerin geleneksel olarak ya da önemli sayıda yaşadıkları bölgelerde
107
Çoban, Küreselleşme, Ulus-Devlet…, ss. 49 - 50
108
a.g.e., s. 58
109
UN Decleration on the Rights of Persons Belonging to National or Ethnic, Religious and Lingusitic
Minorities
47