LOZAN'DAN GÜNÜMÜZE BATI TRAKYA'DA AZINLIK EĞİTİMİ ...

u şekilde sorunlar yaratmışlardır. Daha sonra da bu problemlerin çözülmesi için düğmeye
basarak dağılma sürecini başlatmışlardır.
Doğu Problemi kısaca, Osmanlı İmparatorluğu’nun parçalanması ve Doğu Asya’ya
yani Hindistan, Çin ve Japonya’ya kadar giden yolların Avrupa ticaretine açılması ve Avrupa
devletlerinin etkisi altına ve zamanla Avrupa devletlerinin kontrolüne girmesi için hazırlanan
bir plandır. Bu plan, ilk önce ve en başarılı şekilde Balkanlar’da uygulanmaya konmuştur.
Balkanlar’da mevcut etnik, dini, tarihi ve dil farklılıkları gibi faktörlerin oluşturduğu yapı
Avrupalıların başarısını arttırmıştır. 4
Bugün, hemen hemen bütün uluslararası insan hakları ve azınlık hakları belgelerinde
ayrıntılı olarak düzenlenen hakların, İki Savaş Arası dönemde yapılan ikili veya çok taraflı
anlaşmalarda yer verilen haklar olduğu görülmektedir.
Milletler Cemiyeti, genel olarak başarısız bir uluslararası örgütlenme girişimi olmuş,
kendisinden bekleneni gerçekleştirememiştir.1933’te iktidara gelen Hitler’in, azınlıkların
korunmasını, Doğu ve Orta Avrupa’da Almanların bulunduğu topraklar üzerinde hak iddia
etmek biçiminde yorumlaması, azınlık haklarının korunması çabalarını olumsuz etkilemiştir. 5
Birinci Dünya Savaşı sonrası dönemde ulus devletlerin taraf olarak yerini aldığı
uluslararası anlaşmalarda, bu devletlere azınlıkların varlığını kabul ettirmek ve bu azınlıkların
“güvence” altına alınması konusunda yapılan tüm çok taraflı sözleşmelerde kabul edilen genel
bir “zımni kabul” söz konusudur. Buna göre ulus devletlere azınlıklar konusunda üstlerine
yüklenen tüm taahhütler karşılığında kalan, diğer tüm etnik grupların kaderini ellerinde
tutuyorlardı. Devrin büyük devletleri bu durumu gündeme getirmeyerek peşinen kabul etmiş
ve uluslararası anlaşmaların altına attıkları imzalar ile bu durumu tescil etmiş oluyorlardı.
Buna göre devletlerin egemenliği ilkesi doğrultusunda egemen bir devletin iç işlerine
karışmazlığı temel alınıyordu. Egemen ve kendi bağımsızlığına sahip olan tüm devletlerde
olduğu gibi; devletin kendisine bağlı olan vatandaşlarının kültürel gelişiminde uygulayacağı
politikalarda sınırsız bir serbesti içinde olduğu da kabul edilmekteydi. 6
4 Oya Akgönenç Mughisuddin, “Hukuk Belgeleri ve Antlaşmalar Çerçevesinde Uygulanan Gerçek Politika:
Türkiye ve Balkan Ülkeleri” , Mustafa Kahramanyol, Türk Hakları , Ankara, Ankara Üniversitesi Basımevi, 2.
Basım, 1995, s. 78
5 İnanç, Uluslararası Belgelerde… , s. 19
6 Ürer, Azınlıklar… , s. 195
9