LOZAN'DAN GÜNÜMÜZE BATI TRAKYA'DA AZINLIK EĞİTİMİ ...

olduğunu belirterek, “azınlıkların kökenine ve bir başka devletle hısımlıklarına ilişkin
bilinçlerinin, özellikle, azınlıklara, ulusal tarihlerini içten yakınlık duygularıyla düşünmek
olanağının sağlanmasının önemli olduğunu” belirttiği Lozan zabıtlarında yer alır. 54
Türk heyetinin ısrarla savunduğu “Gayrimüslim Azınlıklar” kavramı yerine; sadece
“Azınlıklar” kavramı kabul edilmiş olsaydı, Türkiye’nin parçalanmasından çıkar uman
devletler her fırsatta Müslüman olan Kürt, Laz, Çerkez vs. haklarının gasp edildiğini,
antlaşmalarda belirtilen hakların verilmesini, tarihte olduğu gibi bugün de gündeme
getireceklerdi. 55
Lozan görüşmelerinde Türkiye’nin çabası sorunları konferans diplomasisinden çıkarıp,
ikili görüşmelere dönüşmesini sağlamaktır. O nedenle konferans sürecinde tartışmalı olan
sorunlarda izlenen strateji, sorunları ilgili devletle ikili müzakereler aracılığıyla çözmektir.
Aksi taktirde Türkiye herhangi bir uzlaşmazlıkta devrin büyük güçleri ile karşı karşıya
kalabilecekti. 56
Lozan Yunanistan için de Megali İdea’nın (Büyük Düş) sona erdiği bir
anlaşma olmuştur.“1830 ile 1923 yılları arasındaki dönemde Bizans’ın
canlanması olarak kabul edilen “Megali İdea” ülküsü, temelde Yunanistan’ın
yayılmacı politikasından başka bir şey değildir. “Yunanistan’ın Megali İdea
düşüncesinin temelini “irredentist” politika oluşturur. Yani başka devletlerin
egemenliği altında yaşayan Yunan ırkından olan veya Yunanca konuşan
yerlerin geri alınmasıdır”. 57
Yunanlılar kendilerini aslında Doğu Roma İmparatorluğu olan Bizansın varisi
sayarlar. Gerçi Bizans halkı içinde Grekler de vardı, fakat Bizans Yunan demek değildir.
Türkler Anadolu’yu ve İstanbul’u Yunanlılardan, Greklerden değil, Bizanstan almışlardır.
Buna rağmen Yunanlılar kendilerine ait olmayan bir mirasın davacısıdırlar. Türkler olmasaydı
Bizanstan sonra bu bölgeye kendilerinin hakim olacağını zanneder ve hayıflanırlar. Bu zan ve
hayıf onları kolaylıkla Megalo ideaya, Türk düşmanlığına götürmüştür. Netice olarak
54
Gürün, Bükreş-Paris…, ss. 200 - 201
55
Eyüp Kaptan, Lozan Konferansı’nda Azınlıklar Sorunu, İstanbul, Harp Akademileri Basım Evi, 2002 , s. 183
56
Ürer, Azınlıklar ve…, s. 198
57
Hasan B. Dilan, “ Türk –Yunan İlişkilerinde İstikrar Döneminin Kurulması” , Balkan Araştırmaları, Cilt: I,
Sayı: I, Nisan 1998, Edirne, Trakya Üniversitesi Balkan Araştırmaları Merkezi Yayınları, s.137
27