LOZAN'DAN GÜNÜMÜZE BATI TRAKYA'DA AZINLIK EĞİTİMİ ...

vermemizde ne kadar haklı olduğumuzu çok büyük bir rahatlıkla görürler”. 154
1933 yılı Eylül ayında hem yeni Başbakan Çaldaris hem de eski Başbakan E.
Venizelos Türkiye’ye geldiler. Çaldaris’e Dışişleri Bakanından başka Milli Ekonomi Bakanı
da eşlik ediyordu. Türk-Yunan dostluğunun üçüncü yaş günü kutlanıyordu. Politik dostluğa
ekonomik işbirliği ve Milletler Cemiyeti içinde birlikte çalışma ekleniyor…14 Eylül 1933
günü Samimi Anlaşma Misakı imzalanıyor… Atatürk Misak’ın imzalanmasından çok
memnun oluyordu. İsmet İnönü’ye gönderdiği telgrafta “ Bu pakt iki milletin karşılıklı büyük
menfaatlerini tahkim eden…kıymeti bir vesikadır…” diyordu. 155
Bu ziyaretin yarattığı etkiden midir bilinmez 1933’ten itibaren Batı Trakya’da ilk defa
eğitimle ilgili dernekler kurulmaya başlanmıştır. Ancak bu derneklerin bazıları eğitimin hangi
harflerle yapılması konusunda itilafa düşmüş ve bugün de olduğu gibi azınlık, kendi arasında
bölünmüştür. O yıllarda kurulan dernekler veya birlikler şunlardır:
“ 1933’te Gümülcine’de kurulan Batı Trakya Türk İlkokul Öğretmenler Birliği,
1933’te Gümülcine’de kurulan Gümülcine Yoksul Türk Mektep Çocuklarına Bakım Birliği,
1936’da Gümülcine’de kurulan Rodop-Evros Türk Öğretmenler Birliği ve 1933’te kurulmuş
olan İttihad-ı İslam Cemiyeti. Bunlardan Türk Gençler Birliği ve Öğretmenler Birlikleri
Kemalist eğilimliydi ve Türkiye’deki reformları ve Latin alfabesi ile eğitim yapılmasını
destekliyordu. İttihad-ı İslam Cemiyeti ise halkı Atatürk devrimlerine karşı kışkırtıyordu”. 156
Yine bu yıllarda bölgeyi ziyaret etmiş olan Fransız bir araştırmacının eğitimle ilgili
verdiği bildiler çok önemlidir:
“ Müslüman okullarının dini eğitim programında ve eğitici seçiminde
tam olarak serbest olmaları gerekiyordu. Gerçekte okullar, kanunlar gereği,
Müslüman halkın seçtiği kişiler tarafından meydana gelen okul komisyonunun
kontrolü altında olmalıydı. Buna rağmen Gümülcine, Ksonta, Dedeağaç,
Dimetoka ve tüm Müslüman merkezlerinde Hükümet, güvendiği kişilerden
154 Rıza Kırlıdökme, “Eğitimimiz -2” , Gündem, Sayı: 0535, 26.06.207
155 Bilge, Büyük Düş…, ss. , 168 - 169
156 Aleksandre Popovic, Balkanlar’da İslam, Çeviren:kolektif, İstanbul, İnsan Yayınları, 1995, ss. 334-335
65