LOZAN'DAN GÜNÜMÜZE BATI TRAKYA'DA AZINLIK EĞİTİMİ ...

ortaöğrenime Türkiye'ye giderler, yüksek öğrenimlerini de orada yaparlardı”.
137
Lozan’da anlaşmaya varıldığı üzere İstanbul’da oturan Rumlar ile Batı Trakya’da
oturan Müslümanlar mübadele dışı tutulacaklardı. Ve bu mübadeleyi takip etmek ve
çıkabilecek sorunları çözmek amacıyla bir Karma Mübadele Komisyonu kurulmuştur. Bu
Komisyonda görevli “Türk Heyetinin başkan vekili Hamdi Bey, 6 Şubat 1924’te
Başbakanlığa gönderdiği bir şifrede Batı Trakya’daki hassas duruma işaret ediyordu.
Şifrede, Yunan Hükümeti’nin Gümülcine’ye 80.000 İskeçe ve Dedeağaç
şehirleri de dahil edildiğinde, Batı Trakya’ya 200.000’e yakın Rum muhacirin
yerleştirildiği ifade edilmekteydi. Rum göçmenlerin Türklerin evlerine
yerleştirildiği, Türklerin ellerindeki arazi ve çiftliklerin işgal edildiği verilen
bilgiler arasındaydı. Yunanlı askerlerin ve Rum göçmenlerin Batı Trakya’nın
Türk ahalisine yapmış olduğu baskıya ilaveten Türkiye’den kaçan Çerkez ve
firarilerin bir kısmı da Batı Trakya’ya geçerek; Yunanlı yetkililerle işbirliği
yaparak bölgenin yerleşik Türk halkı arasında huzursuzluğa yol açmaktaydı.
Bu sebepler, Batı Trakya Türklerinin 1924 yılı ilk baharında kitleler halinde
Türkiye’ye doğru göç etme eğilimini ortaya çıkarmıştı. Bu durumun önlenmesi
için söz konusu şifrede” 138 bazı tedbirlerin alınması istenmiştir. Bu
tedbirlerden bizi ilgilendireni eğitimle ilgili olanıdır. O da şudur: “Mektep,
medrese ve diğer akaretin Cemaat-i İsla-miye’ye iadesi”. 139
Demek ki o dönemde azınlığa ait okul ve medreselere göçmenler yerleştiriliyor ve
eğitim yapılamıyordu. Eğitim yapılsa da bu bazı okullarda gerekleşiyor ve üstün körü bir
anlayış içinde cereyan ediyordu.
“1926'da o dönem Yunan parlamentosunda milletvekili olan ilk Paşaeli
Cemiyeti başkanı ve İskeçe Aşağımahalle Medresesi müderrisi Hoca Mestan
efendi, Batı Trakya azınlık ailesinin öğretmen açığını kapatmak için o zamanki
137 İlknur Halil, “Eğitim Sorunumuz” , Öğretmenin Sesi, Sayı:113, Kasım 2007 , İsekeçe Muzaffer Salihoğlu
Lisesi Felsefe Öğretmeni Hüseyin Mustafa ile yapılan röportaj
138 Hikmet Öksüz, Batı Trakya Türkleri, Çorum, Karam Yayınları, 2006, s. 67 , Hikmet Öksüz bu bilgileri
Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi, Bakanlar kurulu Kararları’na dayandırmaktadır.
139 A.g.e
58