LOZAN'DAN GÜNÜMÜZE BATI TRAKYA'DA AZINLIK EĞİTİMİ ...

mi olduğu yerine o gün kazanılmış hakları koruyup kaybetmeme mücadelesi vermek daha
anlamlı olacaktır. Antlaşmanın bizi ilgilendiren tarafı da Batı Trakya azınlığının nasıl ifade
edildiğiyle ilgilidir. Onun da ne olduğu açıktır. Yoksa sekiz ay sürmüş bir süreci bu kadar kısa
tutarak anlatmak imkansızdır.
Lozan Antlaşmasının bizi ilgilendiren ikinci tarafı ise eğitimle ilgili olan maddeleridir.
Bu maddeler şöyledir:
Madde: 40 – Müslüman azınlığa mensup olan Yunan uyrukluları,
hukuken ve fiilen öteki Yunan uyruklulara uygulanan aynı işlem ve aynı
güvenceden yararlanacak ve özellikle, masrafları kendilerine ait olmak üzere,
her türlü yardımlaşma, dinsel ve toplumsal kuruluşlarını, okul ve öteki eğitim
ve öğretim kuruluşlarını kurma, yönetme, denetleme ve buralarda kendi
dillerini özgürce kullanma ve dinsel törenlerini yine özgürce yerine getirme
hususunda eşit bir hakka sahip olacaklardır.”
Madde: 41 – Genel eğitim konusunda, Yunan Hükümeti, Müslüman
vatandaşların önemli bir oranda oturdukları kent ve ilçelerde bu Yunan
uyruklu Müslümanların ilkokullarda kendi dileriyle eğitim görmelerini
sağlamak için gerekli kolaylığı gösterecektir. Bu hüküm, Yunan hükümetinin
adı geçen okullarda Yunan dilinin öğretilmesini zorunlu kılmasına engel
olmayacaktır. 72
Bu bölümü bitirmeden önce Lozan öncesi Mustafa Kemal’in söylediği şu sözlere yer
vermek anlamlı olacaktır: “İnsaf ve acıma dilenmekle ulus işleri, devlet işleri görülemez.
Ulusun ve devletin şerefi ve bağımsızlığı sağlanamaz. İnsaf ve acıma dilenmek gibi bir ilke
yoktur. Türk ulusu, Türkiye’nin gelecekteki çocukları bunu bir an bile unutmamalıdırlar”. 73
İşte Mustafa Kemal’in Sevr’in imzalanmasından sonra söylediği bu ifadeler Lozan
görüşmelerinde Türkiye’nin yol haritası – kılavuzu olmuştur.
72 Salahattin Galip, Batı Trakya’da Yazabildiklerimden, İstanbul, Kastaş Yayınevi, 1998, s. 93
73 Ürer, Azınlıklar ve…, s. 206
32