LOZAN'DAN GÜNÜMÜZE BATI TRAKYA'DA AZINLIK EĞİTİMİ ...

ir temel yaparak bütün Balkan devletleri arasında bir anlaşmaya varılabilir,
bir de siyasi ve ekonomik alanlarda iş birliği yaparak Balkan
Konfederasyonu’na gidilirse o vakit, Balkan Birliği’nin tabii başkenti İstanbul
olmakla beraber; başlangıç olarak ben, Yunan milletinden Garbi Trakya’ya
otonomi verilmesini isteyebilirim ve alırım. Bu suretle belirsiz bir süre için
Balkanlar’ın Vaşington’u Garbi Trakya olmuş olur” diyordu”. 115
Bütün bu olumlu söylemlere rağmen aslında “ ilişkiler 1925 yılında geriliyor. Türkler
Yunanlıların, Yunanlılar da Türklerin mallarına el koyuyor. Olay Adalet Divanı'na intikal
ediyor. 1930'da Venizelos'un Ankara ziyareti ile sorunlar büyük ölçüde çözülüyor”. 116
Türkiye ile Yunanistan Lozan’dan arta kalan sorunları çözüme kavuşturduktan sonra
1930 yılı itibariyle iyi ilişkiler içine hatta sıkı bir işbirliği içine girmişlerdir. Ancak bundan
önce belirtmek gerekir ki mübadele sorunu ikili ilişkileri 10 yıl boyunca olumsuz etkilemiştir.
1930 yılında başlayan bu süreç 1954 yılına kadar devam etmiştir. Bu sürece Fahir Armaoğlu
“balayı” dönemi demektedir. “ …işbirliği yılları Yunanistan’ın Kıbrıs uyuşmazlığını 1954
yılında Birleşmiş Milletlere sunması ile son buldu. Kıbrıs’ta bir anlaşmaya varılması ile
işbirliğine dönüldü. Ancak bu devre çok kısa, ancak üç yıl sürdü. Sürtüşme yeniden başladı.
1963 yılından beri Türk-Yunan ilişkileri bir türlü düzelemedi.”. 117
Türkiye ile Yunanistan Lozan’dan sonra mübadele konusunda büyük sorunlarla karşı
karşıya kaldılar ve buradan kaynaklanan problemler nedeniyle ilişkiler çok gerildi. Ancak
mübadele daha çok Yunanistan’ı etkiledi. Büyük bir göç dalgasıyla karşı karşıya kalacağını
anlayan Yunanistan 118 anlaşmanın uygulanmasını zorlaştırmaya başlamıştır. Gerilen ilişkiler
“ 1925 yılında biraz normale dönmeye başladı. Aynı yıl Türkiye Atina’ya Büyükelçi
atadı”. 119 Ancak mübadele sorunu hala çözülmemişti ve Yunanistan aynı zamanda büyük bir
iç siyasi kriz yaşamaktaydı. Hükümetler devamlı değişiyor, darbeler ardı ardına geliyordu.
115
H. Bülent Demirbaş, Batı Trakya Sorunu, İstanbul, Arba Yayınları, Ocak 1996, s. 117
116
Diyalog yayınları tarafından 7 Mayıs 2007 Pazartesi günü Gümülcine'deki Chris § Eve otelinde gerçekleşen
"Lozan Barış Konferansı'nda Batı Trakya Türkleri ve İstanbul Rumları" konulu konferansta konuşan Trakya
Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölüm Başkanı Hasan B. Dilan’ın yaptığı konuşmadan.
117
Suat Bilge, Büyük Düş, Türk Yunan Siyasi İlişkileri, Ankara , 21. Yüzyıl Yayınları, I. Baskı, Ekim 2000,
s. 157
118
Georges Castellan, Balkanların Tarihi, Çev: Ayşegül Yaraman – Başbuğu, İstanbul, Milliyet Yayınları, 1993,
s. 440
119
Dilan, “ Türk-Yunan İlişkilerinde…” , s. 140
51