LOZAN'DAN GÜNÜMÜZE BATI TRAKYA'DA AZINLIK EĞİTİMİ ...

Çok sayıda uluslararası sözleşmenin tarafı durumundaki Türkiye, üyesi bulunduğu
uluslararası kuruluşlarca üretilen insan hakları belgelerinin azınlıklara ilişkin maddelerine
çekince koymuş, salt azınlıkları konu alan belgelere ise taraf olmamıştır. Kasım 1989’da BM
Genel Kurulunca kabul edilen Çocuk Hakları Sözleşmesi’ni 1995 yılında onaylayan Türkiye,
Sözleşme’nin azınlık mensubu çocukların dil ve eğitim haklarıyla ilgili 17, 29 ve 30.
maddelerine çekince koymuştur. Türkiye, Avrupa Konseyi’nin Ulusal Azınlıkların
Korunmasına İlişkin Çerçeve Sözleşmesi ile Bölgesel veya Azınlık Dilleri Avrupa Şartı’nı
onaylamamıştır. 33
Türkiye’nin yaptığı ilk azınlık anlaşması, Balkan Harbinden sonra imzaladığı 14
Kasım 1913 tarihli Atina Anlaşmasıdır. 34
Selçuklu devletinden Osmanlı İmparatorluğuna ve Türkiye Cumhuriyeti’ne dek azınlık
ve halklar sürekli baskıya uğramış, kimlikleri yadsınmış ya da asimile edilmek istenmiştir.
Ulus – devlet olan Türkiye Cumhuriyeti’ne ise bu coğrafyada yaşayan pek çok halk – Türk,
Kürt, Laz, Gürcü, Çerkes gibi- Türk kimliği içerisinde eritilmek istenmiş ve baskılara
uğramıştır. 35 Bunun yanında Osmanlı İmparatorluğu’nun ve Türkiye Cumhuriyeti’nin
azınlıklar konusunda sonsuz hoşgörü içerisinde olduğunu savunanlar da az değildir. Her iki
görüşün de kendilerine göre haklılık payları vardır. Ancak Osmanlı İmparatorluğu’nun
azınlıklara sağlamış olduğu hoşgörü sonucunda cevap olarak ihanet görmesi Türkiye’nin bu
konulara daha itinalı yaklaşmasını doğurmuştur. Bütün bunlara rağmen Türkiye Cumhuriyeti
azınlıklar konusunda, birçok bakımdan ve pek çok Avrupa ülkesinden daha da ileridedir.
Yunanistan’a baktığımız zaman ise; İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra ve 1991 yılı
başlarına kadar, Yunanistan’ın izlediği azınlık politikası gerek yurt içindeki tutumu gerekse
dışa dönük davranışlarıyla azınlık aleyhtarlığıyla tanınır… bu politikanın ana özelliği İkinci
Dünya Savaşı’nın hemen sonrasındaki yılların pratiğine bağlı kalmasıdır. Modası geçmiş
hukuksal yada hukuk görünümlü kalıntılar arkasına sığınıp Avrupa’daki gelişmeleri izlemek
istememiş yada bunu becerememiştir. 36
33 İnanç, Uluslararası Belgelerde…, ss. 45 - 46
34 Gürün, Bükreş-Paris…, s.199
35 Erol Anar, Öte Kıyıda Yaşayanlar, İstanbul, Belge Yayınları, Ocak 1997, ss. 38-39
36 Alexis Heraclides, Yunanistan ve Doğudan Gelen Tehlike Türkiye, Çevirenler: Mihalis Vasilyadis – Herkül
Milas, İstanbul, İletişim Yayınları, 2. Baskı, 2003, s.296
20