Bošnjačka riječ 13-16 - Centar za bošnjačke studije
Bošnjačka riječ 13-16 - Centar za bošnjačke studije
Bošnjačka riječ 13-16 - Centar za bošnjačke studije
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Na istočnoj strani ove džamije postojao<br />
je mekteb koji je izgorio 1. februara<br />
1870. godine. <strong>16</strong> Sada se pored<br />
džamje nalazi kuća u kojoj su smještene<br />
mektebske učionice, kancelarije<br />
Odbora Islamske <strong>za</strong>jednice i stanovi<br />
nekih službenika odbora IZ-e i<br />
imama. Džamija je do danas <strong>za</strong>držala<br />
svoj autentičan oblik i stil gradnje. Još<br />
uvijek ima drvenu munaru.<br />
M e z a r i s t a n i<br />
U gradu Rožajama ima tri groblja.<br />
Jedno se nalazi pokraj same<br />
džamije Sultana Murata i njegovi<br />
nišani podsjećaju na Tursko carstvo.<br />
Nišani su pravljeni od kamena,<br />
neki imaju “čalmu” na vrhu,<br />
a na nekima je malo spuštenija<br />
čalma. Drugo groblje se nalazi takodje<br />
u blizini džamije Sultana<br />
Murata na brdu zv. Top. Treće se<br />
nalazi na Bandžovom brdu. Kod<br />
pravljenja i uređivanja me<strong>za</strong>ra u<br />
Rožajama <strong>za</strong>dnjih nekoliko godina<br />
ima pretjerivanja, tako da se prave<br />
mermerni blokovi, sa ugraviranom<br />
fotografijom umrle osobe, sa mjesecom<br />
i zvijezdom, sa stubovima<br />
raznih oblika, tako da neki grobovi<br />
više liči na neku vrstu grobnice<br />
nego na muslimanski me<strong>za</strong>r. Učenije<br />
i pobožnije porodice <strong>za</strong>držale<br />
su skromnost, pa postavljaju samo<br />
uobičajene nišane sa malom betonskom<br />
coklom okolo me<strong>za</strong>ra, ostav-<br />
ljajući nepokrivenu zemljanu površinu<br />
sa njegove gornje strane. Inače<br />
zbog ovih novotarija i zbog gubljenja<br />
prepoznatljivog muslimanskog<br />
izgleda, ova groblja su izgubila<br />
jedan prijatan i blaženstven izgled,<br />
a postala su “betonski” hladna i<br />
bez “utiska pobožnosti”. 17<br />
T u r b e t a<br />
Turbe ili tulbe je muslimanska<br />
nadgrobna građevina (mauzolej).<br />
Najčešće se podižu uz <strong>za</strong>dužbinu<br />
umrle osobe. Turbeta <strong>za</strong>tvorenog<br />
tipa se prave se punim zidovima, a<br />
ona otvorenog tipa, prave se sa kupolama<br />
na stubovima.<br />
Na područu opštine Rožaje postoje<br />
dva turbeta i to jedno u gradu<br />
pored džamije Sultana Murata, a<br />
drugo u selu Balotićima, nedaleko<br />
od novosagrađene džamije. Turbe<br />
u gradu je obnovljeno u izmijenjenom<br />
obliku <strong>za</strong>jedno sa džamijom<br />
pored njega 1978. godine. Ono je<br />
napravljeno od tvrdog materijala i<br />
Muški nišani<br />
Muški nišani<br />
<strong>za</strong>tvorenog je tipa.<br />
Turbe u Balotićima je bilo od drvene,<br />
borove građe i niko ne pamti<br />
kada je sagrađeno, ali je stradalo u<br />
požaru prije nekoliko godina. Poslije<br />
toga je obnovljeno i ovaj put je<br />
izgrađeno od tvrdog materijala.<br />
Oba turbeta su istog oblika.<br />
Turbe u gradu, prema legendi, napravio<br />
je ozloglašeni Huršid-paša<br />
koji je u Rožaje dolazio da smiri<br />
neke bune.<br />
Ova dva turbeta napravljena su<br />
kao spomen na jednog muslimanskog<br />
velikana, šejha Muhammeda<br />
Užičanina, profesora medrese u<br />
Užicu. On je polovinom 18. vijeka<br />
protjeran iz Užica i našao je utočište<br />
u Balotićima kod Rožaja. Poznate<br />
su njegove poslanice koje je pisao<br />
Beogradskom veziru iz toga doba,<br />
u kojima je ukazivao na nepravde,<br />
na globe i na velike dažbine koje su<br />
od strane vezira, a bez znanja sultana,<br />
bile nametnute narodu. Zbog<br />
toga je okarakterisan kao buntovnik<br />
pa je vezir naredio njegovo<br />
smaknuće. Sklonio se iz Užica najprije<br />
u Nedakuse kod Bijelog Polja,<br />
<strong>za</strong>tim u Koljeno kod Rožaja, a onda<br />
u Balotiće. Dok se skrivao u selu<br />
Balotiće uhvaćen je i ubijen od<br />
strane janjičara 1750. godine.<br />
U turbetu velikog pjesnika, pobožnjaka,<br />
sufije, pravednika, šejha<br />
Mehmeda Užičanina nalazi se njegov<br />
me<strong>za</strong>r sa nišanom od bijelog<br />
mermera, natpisom i turbanom<br />
koji odražava pjesnikov sufi<strong>za</strong>m i<br />
predanost vjeri.<br />
Januar - Decembar 2009. 145
Change language