Bošnjačka riječ 13-16 - Centar za bošnjačke studije
Bošnjačka riječ 13-16 - Centar za bošnjačke studije
Bošnjačka riječ 13-16 - Centar za bošnjačke studije
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Doc. Dr. Vladan Virijević<br />
26 Januar - Decembar 2009.<br />
LINGVISTIKA<br />
TURCIZMI U GOVORU<br />
IBARSKOG KOLAŠINA*<br />
Apstrakt<br />
Autor se u radu bavi istraživanjem orijentalnog jezičkog nasleđa u govoru Ibarskog Kolašina. Radom je obuhvaćen<br />
samo jedan deo ovog bogatog leksičkog nanosa, tj. onaj koji se najčešće susreće u svakodnevnoj govornoj<br />
komunikaciji stanovništva pomenutog područja. Nastojalo se da se prikaže etimološko značenje ovih leksema, tj.<br />
njihovo ishodište, značenje u turskom jeziku i značenje u govoru Ibarskog Kolašina.<br />
Ključne reči: Ibarski Kolašin, turcizmi, orijentalizmi, lekseme.<br />
Jedna od tema koja svojom kompleksnošću<br />
često pleni pažnju domaćih<br />
lingvista su turcizmi, tj. po<strong>za</strong>jmljenice<br />
koje su u naš jezik dospele iz turskog<br />
ili, preko njega, iz nekog drugog<br />
orijentalnog jezika (arapskog, persijskog,<br />
hebrejskog...). Njihovim proučavanjem<br />
bavili su se mnogi, počevši od Vuka Stefanovića<br />
Karadžića i Gliše Elezovića do<br />
Abdulaha Škaljića, Petra Skoka, Asima<br />
Peca, Olge Zırojević, Snežane Petrović,<br />
Marte Bjeletić, Goluba Jašovića... NJihova<br />
istraživačka polja bila su: etimologija<br />
turci<strong>za</strong>ma, turcizmi u delima<br />
pojedinih istaknutih pisaca ili u narodnoj<br />
poeziji, ili, pak, <strong>za</strong>stupljenost turci<strong>za</strong>ma<br />
na pojedinim geografskim područjima.<br />
Imajući <strong>za</strong> metodološki uzor neke radove<br />
pomenutih autora, opredelili smo<br />
se da proučimo neke turcizme inkorporirane<br />
u govor stanovništva Ibarskog<br />
Kolašina, teritorije u gornjem toku reke<br />
Ibar, koja je u prošlosti predstavljala<br />
jednu od značajnijih metanastazičkih<br />
“kapija” <strong>za</strong> fluktuaciju stanovništva sa<br />
prostora Crne Gore i Kosova i Metohije<br />
prema tzv. centralnoj Srbiji.<br />
Leksiku Ibarskog Kolašina obrađivali<br />
su Danilo Barjaktarević (“Presek<br />
razvoja govornih osobina Ibarskog Kolašina“)<br />
i Marinko Božović, čija knjiga<br />
“Govor Ibarskog Kolašina” nam je poslužila<br />
kao heuristička osnova <strong>za</strong> rekognosciranje<br />
turci<strong>za</strong>ma koji se i<br />
dan-danas upotrebljavaju ili, u manjoj<br />
meri, pripadaju korpusu arhai<strong>za</strong>ma koji<br />
se mogu čuti samo u izgovoru žitelja<br />
starije životne dobi.<br />
Od literature koja nam je pomogla<br />
prilikom utvrđivanja etimoloških značenja<br />
turci<strong>za</strong>ma <strong>za</strong>stupljenih u govoru stanovništva<br />
Ibarskog Kolašina, treba istaći<br />
Škaljićevu voluminoznu studiju “Turcizmi<br />
u srpskohrvatskom jeziku”, Skokov<br />
“Etimologijski rječnik hrvatskoga ili srpskoga<br />
jezika”, te knjigu “Turcizmi u<br />
Vukovim rječnicima” Asima Peca. Pojedine<br />
dileme rešavali smo koristeći se<br />
“Tursko-srpskim rečnikom” (“Türkçesırpça<br />
sözlük”), koga su studiozno priredili<br />
vrsni znalci turskog jezika u nas –<br />
pokojni Slavoljub Đinđić, Mırjana Teodosijević<br />
i Darko Tanasković. Značajne<br />
smernice pružili su nam i stručni radovi<br />
Snežane Petrović (“Istorijat i stanje proučavanja<br />
turci<strong>za</strong>ma u srpskohrvatskom<br />
jeziku” i “Neki turcizmi u srpskohrvatskoj<br />
kulinarskoj terminologiji”).<br />
* Rad je napisan u okviru projekta Duhovne pojave i stvaralaštvo srpskog naroda na Kosovu i Metohiji od XV do XX veka<br />
(broj 148020), koji je odobrilo i finansira Ministarstvo nauke Republike Srbije.
Change language