Bošnjačka riječ 13-16 - Centar za bošnjačke studije
Bošnjačka riječ 13-16 - Centar za bošnjačke studije
Bošnjačka riječ 13-16 - Centar za bošnjačke studije
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
ISLAMSKA PEDAGOGIJA<br />
Dr. Seid HALILOVIĆ<br />
(Al-Mustafa internacionalni univerzitet Sveti grad Kom, Iran)<br />
VJERSKO OBRAZOVANJE KOD NAŠIH<br />
MUSLIMANA IZMEĐU TRADICIJE I<br />
MODERNITETA<br />
Muslimani nisu nipošto mogli da budu pokoreni, osim u slučaju da se temeljno<br />
ugroze fundamentalni principi njihove učenosti i uspostavi inovativan pojam<br />
nauke koji će prethodne intelektualne tradicije poistovjetiti sa sujeverjem, a ranije<br />
naučnike diskreditovati i njihove spise istisnuti iz naučne baštine naroda<br />
Prema<br />
religijskom<br />
pogledu, sve su<br />
nauke svete, s<br />
obzirom na to da<br />
svaka nauka, čak<br />
i ona čisto<br />
empirijska,<br />
predstavlja jednu<br />
manifestaciju<br />
neograničenog<br />
znanja božjeg i<br />
crpi svoju<br />
izvjesnost iz<br />
metafizičkih<br />
principa<br />
UVODNA RAZMATRANJA<br />
Uslijed najranijih dodira raznih<br />
mu slimanskih <strong>za</strong>jednica sa <strong>za</strong>padnim<br />
zemljama, pred <strong>za</strong>stalim<br />
i oslabljenim muslimanima ra zotkrivaju<br />
se znamenja nove civili<strong>za</strong>cije, koja je,<br />
snagom dostignuća svojih empirijskih<br />
nauka, <strong>za</strong>posjela široke horizonte prosperiteta<br />
i moći.<br />
Inspirisani duhom religijske kulture u<br />
kojoj se institucija nauke, uvijek, prepoznaje<br />
kao sveta, muslimani su se pridružili<br />
procesu brzog i ishitrenog promovisanja<br />
rezultata empirijske nauke u najširim dijelovima<br />
svojih društava, potpuno prenebregavajući<br />
spoznajne temelje i ku lturološke<br />
implikacije te nauke. Kasnije,<br />
spekulativni bekgraundi i principi moderne<br />
empirijske nauke, u vidu humanističkih<br />
nauka, takođe provaljuju u<br />
krajolike muslimanske kulture i tek tada<br />
muslimani naziru da se osnove moderne<br />
nauke sasvim razlikuju od svete nauke,<br />
koju su oni njegovali u srcu svoje civili<strong>za</strong>cije<br />
i svojih bića. Jer, moderna nauka se<br />
nije razvijala na religijskom tlu, nego je,<br />
štaviše, slijedila orijentaciju protivljenja<br />
tradiciji Crkve i „mračnom“ srednjovjekovnom<br />
dobu.<br />
Sagledavajući određene ra<strong>za</strong>rajuće<br />
dru štvene i moralne posljedice uvođenja<br />
modernih naučnih i edukativnih institucija<br />
u svojim društvima, vjerujući mu -<br />
slima ni su počeli da razmišljaju o pro -<br />
mjenama. Međutim, oni nisu raspolagali<br />
moćnim filozofskim i racionalnim instrumentima,<br />
s obzirom na to da je, u <strong>za</strong>padnim<br />
muslimanskim <strong>za</strong>jednicama, isklju -<br />
čivi predstavnik religijske racionalnosti<br />
bila aš’aritska teologija (kalâm).<br />
A kako je aroma dijalektike, u kalâmu,<br />
dominantnija u odnosu na snagu demonstracije,<br />
razumljivo je onda da kalâm nije<br />
ni mogao da se demonstrativno sučeli sa<br />
modernim spoznajnim principima, koji<br />
su, u odori <strong>za</strong>padnih humanističkih na -<br />
uka, ugrožavali sami temelj vjerujućeg<br />
identiteta novih društava. Iz tog razloga,<br />
muslimanski kler je smatrao da je jedini<br />
način očuvanja islama to da se afirmiše<br />
harmonija između vjerskih učenja islama<br />
i moderne nauke i da se, štaviše, moderna<br />
nauka predstavi kao dojenče rođeno u<br />
muslimanskom svijetu koje je odraslo na<br />
Zapadu. Mnogi i razni reformistički vjerski<br />
tokovi, na tragu te ideje, tumačili su<br />
Islam i njegova božja i sveta učenja u<br />
okviru modernih spoznajnih sistema čiji<br />
brojni principi nisu, unutar svojih kognitivnih<br />
granica, nipošto dopuštali prisustvo<br />
naučnih, antropoloških i društvenopolitičkih<br />
elemenata bilo koje nebeske objave.<br />
Shodno tome, muslimanski <strong>za</strong>govornici<br />
tih sistema su, nužno, po <strong>za</strong>htjevu<br />
dominantne moderne nauke, pribjegavali<br />
Januar - Decembar 2009. 59
Change language