Todor Kuljić TITO -sociološkoistorijska studija- (Drugo ... - Početak
Todor Kuljić TITO -sociološkoistorijska studija- (Drugo ... - Početak
Todor Kuljić TITO -sociološkoistorijska studija- (Drugo ... - Početak
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
društvenih sukoba unutar države i između njih, pa je monarhijsko nasleđe uticalo i na docniju<br />
republikansku političku kulturu. Ovde se snaga tradicije ispoljava u postojanosti obrasca<br />
poželjnog autoritarnog vođe ispunjenog različitim idejnim sadržajima svetovne, verske,<br />
monarhijske ili republikanske prirode.<br />
4. Tradicionalna politička kultura upornije se održava kod režima koji svoju upravu i<br />
kadrove regrutuju mahom sa sela. Ova okolnost dugo je davala specifičnu boju socijalističkoj<br />
modernizaciji, naročito u NR Kini, SSSR-u i Jugoslaviji. Čehoslovačka i DR Nemačka možda<br />
su jedini izuzeci. Selo je u Jugoslaviji bilo partizansko uporište u ustanku, sa sela su mobilisane<br />
radne brigade i radništvo za nove fabrike. Seljaci – partizani činili su kostur rane socijalističke<br />
kadrovske uprave. Oni su sa sela poneli tradicionalne obrasce rukovođenja, neretko<br />
patrijarhalne, i nekolegijalne, kult fizičkog rada i egalitarizma, a nova radnička klasa, takođe<br />
potekla sa sela, prihvatala ih je bez značajnog otpora.<br />
5. Etnički mentalitet je važna, ali ne i ključna komponenta političke kulture.<br />
Socijalnopsihološke crte određene grupe oblikuju društveni uslovi, pa se izmenom života menja<br />
i politička kultura (borački beskompromisni i sporazumno pragmatični, patrijarhalno plemenski<br />
i potrošačko tržišni, dogmatski i konvertitski tip itd.,). Što je monopol na osnovnim polugama<br />
političke socijalizacije izrazitiji, to su i mogućnosti preoblikovanja političke komponente<br />
etničkog mentaliteta šire. Doduše, tradicija može pružati otpor, naročito tamo gde je<br />
modernizacija zahvatila samo površinske slojeve. Etnički mentalitet ne da se preoblikovati<br />
naglom modernizacijom koliko god ova bila radikalna, već trajnim institucionalizovanim<br />
procesima razgradnje konzervativnog nasleđa. Uprkos temeljnim izmenama<br />
društvenoprofesionalne strukture (prelaz iz seljačko-boračke u industrijsko-tržišnu kulturu)<br />
etnički mentalitet se može postojano održavati i smišljenim idejno-ideološkim slavljenjem<br />
minulog iskustva. Manipulativni potencijal ove komponente političke kulture neobično je<br />
upadljiv. Zbog toga treba razdvajati umešnost i uticaj propagande od tradiciijom uslovljene<br />
prijemčivosti mentaliteta određenoj političkoj kulturi.<br />
Politička kultura je složen idejno-institucionalni deo civilizacijske tradicije. Njene<br />
izdvojene komponente su u različitoj meri uticajne u širim društvenim zajednicama. Neretko se<br />
uzajamno pojačavaju ili neutralizuju snažeći ili slabeći otpor prema promenama. Autoritarna<br />
politička kultura nije uvek bila smetnja modernizaciji, pogotovo ne u nerazvijenim sredinama<br />
bez institucionalno razvijenih kanala političkog odlučivanja. Neistorično je liberalizam smatrati<br />
univerzalnim agensom modernizacije. Svaka sredina je vlastitoj političkoj kulturi prilagođavala<br />
sredstva modernizacije i plaćala različitu cenu razvoja (žrtve, logori, teror, monopol vladajućih<br />
tela i vođe). U ekonomskom i državnopravnom pogledu zakasnela društva su političku kulturu<br />
gradila na često protivrečnom spoju modernizacijskih ciljeva i tradicionalnih autoritarnih<br />
sredstava.<br />
19
Change language