Nr 614-615, lipiec-sierpień 2006 - Znak

118
MARCIN CIELECKI
stron później Anne w rozmowie z Peterem, zwanym Hrabią, w którym
jest zakochana, stwierdza:
Tyle jest na świecie cierpienia, Peter; ale z cierpieniem można się pogodzić,
jeśli niczego nie trzeba się wyrzekać. Tylko rozstania są takie okropne. Fakt, że
można kogoś utracić na zawsze. Że trzeba wybierać. Są takie pożegnania, które
znaczą „już nigdy”, Peter. Wszystko inne nie ma znaczenia. Żyjemy śmiercią.
Oczywiście, towarzyszy nam również cierpienie. Owszem… ale tak naprawdę
to… głównie myśl o śmierci.
Uderzają mnie dwa zdania: śmierć to jedno z imion Boga oraz to,
że żyjemy śmiercią.
Miłość może też zabić. Nie można jej ujarzmić; jest zawsze igraniem
z unicestwiającym płomieniem. Miłości nie posiadam ani ja,
ani ty, już raczej to miłość nas posiada. Żyjemy w niej, poruszamy
się i oddychamy. Lewis napisał kiedyś, że Bóg to miłość, ale miłość
to nie Bóg. Prawdziwy Bóg musi być odległy, transcendentny – Bóg
bezpieczny, oswojony, „uziemiony” jest tylko drewnianym idolem.
Prawdziwy Bóg niejako musi karać swoich wyznawców, aby podkreślić
dzielące Go od nich różnice. Sama świadomość majestatu
Przedwiecznego przypomina istniejącą hierarchię. Życiorysy świętych
niejednokrotnie zawierają opisy zdarzeń niezrozumiałych, a jednak
z upodobaniem przekazywane są dalej. Ich zagadkowość czy
absurdalność zawiera w sobie okruch mądrości, do której można
przybliżyć się po latach.
„Fałszywy Bóg jest tyranem”, napisze Murdoch w Jednorożcu,
a w Czarnym księciu doda, że „Fałszywy bóg karze, prawdziwy bóg
uśmierca”. To bardzo ważne rozróżnienie. Wydaje się, że w tak lapidarnej
formie została wyjaśniona „noc ciemna”, która przychodzi na
każdego. Jak pisze współczesny mistrz duchowości, ks. Tadeusz Dajczer,
„w miarę przybliżania się do celu, jakim jest Bóg, cel ten zdaje się
coraz bardziej oddalać. To jest normalne i prawidłowe”. Jest to normalne
dlatego, że Bóg pokazuje, że nie jest tym, kim zdaje ci się, że
jest. Jest kimś znacznie więcej. Usuwa się, staje się Bogiem ukrytym,
abyś swoją osobą Go nie zasłaniał. Żebyś nie pomylił siebie z Nim.
W powieściach Murdoch poruszamy się w mistycznym tańcu wyznaczonym
przez miłość, śmierć i Boga. Miłość i śmierć, które są praw-