Nr 614-615, lipiec-sierpień 2006 - Znak

74
RYSZARD CZAJKOWSKI
W następnym roku ruszyłem na międzynarodową alpiniadę do
Mongolii. Zaciekawiła mnie jurta jako kosmos człowieka. Wszystko
tam jest określone. Jest miejsce pana domu, pani domu, dzieci, gości.
Swoje miejsce mają nawet małe chore zwierzęta. Jurty oczywiście
też są zróżnicowane: kazachska różni się od mongolskiej. W tamtejszych
górach zdobyliśmy kilka szczytów.
Wyjątkowej wagi była dla mnie wyprawa w Hindukusz. Wspinaliśmy
się ponad dwa tysiące metrów wyżej niż w Mongolii. Pojechaliśmy
tam we trzech i sporo udało nam się zrobić. Organizowaliśmy
karawanę, mieliśmy żołnierza, bez którego by nas nie wpuszczono,
i poganiaczy osłów. To był Afganistan jeszcze królewski. Właściwie
wszystko mnie zaskakiwało. Domy jak gliniane fortece, uzbrojeni po
zęby przemytnicy. Przede wszystkim jednak zupełnie inne motywacje
życiowe. Inny stosunek do kobiet. Dotychczas współczułem kobietom
w poligamicznych związkach. Teraz zrozumiałem, że są w takich
związkach szczęśliwe i nie mnie proponować im model rodziny.
Poganiacze osłów i żołnierz pokazali mi inną motywację życiową,
inne zależności w społeczeństwie.
Następnie zwiedzałem Indie. Były wtedy bardzo tanie, a jednocześnie
dawały mi satysfakcję poznania. Zdumiewał mnie hinduizm.
Do dziś trudno mi uwierzyć, że nie ma tam religijnej hierarchii, a święty
mąż (który nie dostaje żadnego specjalnego certyfikatu) ma prawo
do darmowych przejazdów koleją i autobusem. Zawsze też dostaje
jedzenie. Mnie się wydawało, że wiem, kto jest świętym, ale skąd ten
święty wiedział, że największym grzechem w hinduizmie jest udawanie
świętego? W Pakistanie pełniłem posługę w maleńkiej islamskiej
świątyni. Mułła często ze mną rozmawiał. Świetnie się rozumieliśmy,
mimo naszej słabej znajomości angielskiego. Zadawał mi też
wiele pytań, jakich nigdy sam sobie nie zadawałem. Gdy chciałem
się z nim pożegnać, powiedział mi: „twoich egzystencjalnych problemów
ja ci dobrze nie rozwiążę, ale świetnie to zrobi mój kolega
z sąsiedniej ulicy”. Taka tolerancja zastanawia mnie do dzisiaj.
Kiedyś rozmawiałem z koleżanką Kuzią, afrykanistką, i mówiłem,
że tylko lodowe pustynie mogą być piękne. Byłem już wtedy na kilku
piaskowych pustyniach. Kuzia powiedziała mi: „pojedź na Saharę”.
I ruszyłem do Algieru, przejechałem w kilku etapach do Tamanras-