Nr 614-615, lipiec-sierpień 2006 - Znak

TEMAT MIESIĄCA
Na pewno istotne znaczenie dla spokoju życia na wyspie ma również
niekłamany autorytet przywódców. Jak się przekonałem, zawsze
byli oni naprawdę najmądrzejsi, mieli najładniejsze domy i bodaj
najładniejsze żony. Po prostu odczuwa się tam autentyczny szacunek
dla autorytetu. Takiego przywódcę łatwiej słuchać i również
łatwiej się zwracać do niego o radę.
Zastanawiałem się, czy stan szczęścia nie jest związany
z prostotą życia. Czy w naszym skomplikowanym świecie byłoby to
możliwe? U nas autorytet można mieć tylko w wąskiej specjalności,
tam jeszcze można być dobrym prawie we wszystkim. Po pewnym
czasie dowiedziałem się, że na wyspach obowiązuje zupełnie dla mnie
niepojęta filozofia. W przeciwieństwie do Europejczyków, którzy
myślą prawie wyłącznie o przyszłości (i to nawet nie tylko tej swojej,
ale również o przyszłości swoich dzieci i wnuków) – ludy Bantu myślą
o dziś, obarczonym przeszłością, ale rozumianą nieco inaczej, niż
do tego przywykliśmy. Przeszłość to dla nich dawno i nie odczuwają
potrzeby bliższego określania czasowej odległości pomiędzy zdarzeniami.
Mają one inną czasoprzestrzeń, niepoddającą się naszym
miarom.
Można o tym słuchać i czytać, ale uwierzyć w taką filozofię było
mi bardzo trudno. Jak uzyskać jej potwierdzenie?
Na Quirimbie podstawą wyżywienia są dary morza: mięczaki,
kraby, langusty i wiele gatunków ryb. Do wysp dociera czasami ryż
i kukurydza. Rośnie tu trochę papai i bananów, ale nie są to typowe
składniki pożywienia. Powszechne są tylko produkty z kokosowej
palmy. Warto wspomnieć, że jadłem tu tak zwaną kapustę miliarderów.
Z wierzchołka kokosowej palmy wypreparowuje się biały rdzeń,
który ma zaledwie kilkanaście centymetrów długości i jest gruby jak
marchew. Gotuje się go przez kilka minut i podaje najlepiej z masłem.
Rarytas taki smakuje podobnie jak szparagi, ale miejscowi raczej
go nie jedzą, ponieważ trzeba wyciąć palmę, która daje kilkadziesiąt
orzechów rocznie i to przez kilkadziesiąt lat. Byłaby to zbyt
wielka rozpusta. Jest to raczej potrawa kolonizatorów. Nikt z miejscowych
nie będzie ścinał palmy, która daje koprę o dużej wartości
handlowej, włókno na liny, liście na przykrycie dachów. Skorupy
orzechów to świetne czarki, a nawet – po uzupełnieniu drewnianym
67