Nr 614-615, lipiec-sierpień 2006 - Znak

TEMATY I REFLEKSJE
kim, ludzie skazani za to, kim się urodzili: Żydzi i Romowie. A także
Polacy i osoby różnych narodowości, które wpadły w tryby machiny
niemieckiego nazistowskiego terroru, bo właśnie na nich, bez szczególnej
przyczyny, zatrzasnęły się szczęki: byli pod ręką dla dopełnienia
kwoty zakładników. Tak się działo, ponieważ wszyscy z góry
zostali zaliczeni do masy untermenschów. Ci, o których niewiele da
się powiedzieć, ginęli w istocie podobnie jak Żydzi i Romowie. Ślepemu
trafowi można nadać sens. Sens walki o zachowanie godności
i człowieczeństwa, a także najgłębszy sens hiobowej wierności. Ale
niewielu dany był na to czas i siły. Wierzę, że najważniejsze działo
się w samym umieraniu, poza granicą dostrzegalności dla nas tutaj.
Wierzę w „męczenników orszak biały”. Wierzę wstydliwie, prywatnie,
dla siebie (a papież Benedykt, jak tylu kapłanów przy umierających,
musiał znaleźć jakieś słowa dla czekających na nie). Wierzę, że
z nim razem wierzę, iż cała biel zbawienia, namiot Szechiny – od
Niewysłowionego.
Więc gdzie był Haszem? Tym otulaniem ich zajęty.
*
Ci, co żyją, muszą mówić „nie” bezsensownemu cierpieniu. Leczyć
nowotwory i AIDS. Przeciwstawiać się uwodzeniu ludzi przez
to wszystko, czym nie tak znów mały nazistowski, hitlerowski ruch
uwodził Niemców. I przeciwstawiać się w sobie temu wszystkiemu,
co do bycia uwiedzionym usposabia, przygotowuje, uzdatnia. Co to
jest? Nad odpowiedzią pracuje myśl antropologiczna, socjologiczna,
rozważa to psychologia i politologia. Są osiągnięcia. Warto je przekazywać.
Muszę tu wspomnieć o niedawnym przeżyciu, jakim była dla mnie
rozmowa w muzeum, tu na terenie obozu, o antyrasistowskim filmie
Oczy niebieskie. Dzieliliśmy się przekonaniem, że odmawianie
innym ludziom człowieczeństwa równego naszemu jest złem absolutnym;
prawa człowieka są uniwersalne, choć różnice kulturowe
mogą bardzo utrudniać porozumienie na ich temat. W tym, co mówił
Benedykt XVI podczas różnych spotkań w Polsce, znalazłam wsparcie
dla pracy nad uodparnianiem przeciw uwiedzeniu przez ludzi
pogardy, ludzi przekonanych o wyższości i wyjątkowości „naszego”.
133