Nr 614-615, lipiec-sierpień 2006 - Znak

72
RYSZARD CZAJKOWSKI
Te zainteresowania spowodowały, że rozpocząłem studia na Wydziale
Fizyki na Uniwersytecie Warszawskim. Były to bardzo ciekawe
czasy, zbliżał się rok 1956. Rok wielkich politycznych dyskusji i oczekiwań.
Po roku prawie wszystko wróciło, ale Lechosław Goździk jest
do dziś moim bohaterem. Początkowo myślałem o fizyce doświadczalnej,
ale teoretyczną uważałem za bardziej ambitną i tak trafiłem
na teorię względności. Otarłem się o najbardziej zaawansowane badania,
chodziłem na seminarium do znanego prof. Leopolda Infelda.
Po studiach pracowałem w Zakładzie Propagacji Fal Elektromagnetycznych,
ale później najwięcej czasu spędzałem nad wodą i w górach.
Dalej marzyłem o wyprawach polarnych, pisałem podania do
Instytutu Geofizyki, który w tym czasie organizował wyprawy na
Spitsbergen i do Oazy Bungera na Antarktydzie. Nic z tego nie wychodziło.
Kiedyś jednak zadzwonił już bardziej zaawansowany kolega-geofizyk
z pytaniem, czy nie chciałbym pojechać za trzy dni na Antarktydę
i pracować tam ponad rok. Chodziłem jak w transie. Żona i córka
rozumiały moje marzenia. Rozumiał je również mój profesor. Nie
stawiali mi przeszkód. W kilka dni musiałem nauczyć się zasad eksperymentu,
poznać tajniki przyrządów. Teorię zostawiłem sobie na
wyjazd.
Trochę się wszystko przesunęło, ale niewiele ponad miesiąc.
W tamtych czasach zdobycie wyposażenia graniczyło z cudem. Na
wyprawie wszystko się sprawdziło. I za chwilę, była to jesień 1965
roku, wyruszyliśmy. Pisałem wtedy:
Z pokładu lodołamacza „Ob” podziwiałem albatrosy muskające fale Oceanu
Indyjskiego i wspominałem etapy przebytej drogi: Taszkient, Karaczi, Kolombo,
Dżakarta, Perth. Cała ta podróż trwała zaledwie kilkanaście dni, lecz
przez okna samolotu widziałem góry Pamiru i Hindukuszu, pustynie Pakistanu
i zieleń Cejlonu, wulkany Jawy i czerwone pustynie Australii, a wreszcie, już
z pokładu statku, zwiastuny najzimniejszego kontynentu – góry lodowe. O tej
chwili marzyłem od dawna. Czytając książki o wyprawach polarnych Amundsena,
Scotta, Shackletona, Mawsona, nie wierzyłem, że kiedyś będę mógł zobaczyć
lodowy kontynent, z którym tylu ludzi związało swój los. Zdawałem sobie
sprawę, że dzięki zastosowaniu nowoczesnej techniki warunki życia na Antarktydzie
są teraz bez porównania lepsze niż w czasach pierwszych zdobywców,
lecz jednak niepokoiłem się, jak przeżyję ponad rok w tym – jak mi się wtedy
wydawało – mało urozmaiconym krajobrazie, w izolacji od świata i rodziny na