Nr 614-615, lipiec-sierpień 2006 - Znak

68
RYSZARD CZAJKOWSKI
prętem – wazowe łyżki. Na wierzchołku palmy przycina się jej kwiaty
i zbiera soki, które po przefermentowaniu są czymś pośrednim
pomiędzy piwem a winem. Płyn zawarty w młodym orzechu, tak zwana
kokosowa woda, świetnie gasi pragnienie. Młody, jeszcze miękki
miąższ orzecha jest bardzo smaczny i sycący. Wiórki ze starszego,
suchego orzecha to świetny dodatek do sosów i potraw, a takie gotowane
wiórki są wspaniałym mlekiem dla dzieci. Trzeba by napisać
oddzielną pracę o znaczeniu kokosowych palm, tak szerokie mają
zastosowanie – i to nie tylko kulinarne.
Nikt nie zbiera tu żywności ani jej nie konserwuje, nikt też jej nie
przechowuje. Co prawda, suszy się już ryby przeznaczone na wymianę
za towary pochodzące z kontynentu. Gdy trwa okres sztormów
i nie można zbierać darów morza ani łowić ryb, wszyscy są trochę
głodni, ale tak samo weseli i najprawdopodobniej szczęśliwi, chociaż
poruszają się coraz wolniej. Gdy to zauważyłem, gotów byłem
w to niemyślenie o przyszłości już uwierzyć, ale pełne potwierdzenie
przyszło jak zwykle dość przypadkowo.
Płynąłem dużą motorówką z czarną załogą. Byliśmy na Oceanie
Indyjskim pomiędzy wybrzeżem Mozambiku a Madagaskarem,
gdy nagle zepsuł się silnik. Pomimo prób załodze kutra ani później
mnie nie udało się go uruchomić. Nasi czarni koledzy położyli się
na pokładzie i uśmiechnięci, z podłożonymi pod głowy rękoma,
czekali spokojnie na nieuchronne. Natomiast my, Europejczycy,
szarpaliśmy się, by wymyślić jakiś sposób na uratowanie się. Postawiliśmy
namiot jak żagiel na łodzi. Nie byliśmy pewni, czy w czasie
odpływu, pomimo żagla, nie oddalamy się od lądu. Posiłkując się
na przemian kotwicą i żaglem, zaczęliśmy przybliżać się do brzegów.
Gdy tylko nasi czarni koledzy zauważyli, że nasze działania
mają sens, włączyli się do akcji i pomogli dobić do wioski, a nie do
porosłych namorzynami brzegów, które trudno byłoby przebyć.
Zachowanie kolegów przekonało mnie do ich, dla mnie niewiarygodnej,
koncepcji życia. Uwierzyłem, że to nie tylko filozofia,
a po prostu życie.
Różnice pomiędzy życiowymi motywacjami różnych
ludów są pewnie bardziej pasjonujące niż różnice w krajobrazach
czy zwyczajach ludzi, ale są też trudniejsze do uchwycenia. Jesteśmy