Glossarium mediae et infimae latinitatis Conditum a Carolo du ...

134 DISSERTATIO
ita crux cum duplici transversario stipite, majore altero,
altero minore, effingerentur, non omnino constat : vix enim
eidem Gretzero' assentiar, qui inde eum fluxisse ritum
putat, quod patriarchis hacce flgura prseferretur, quasi id
recentioris moris non esset. Longe magis arridet eorum
conjectura qui cruces istas duplices profluxisse volunt, ab iis
quse in nummis augustorum Byzantinorum descriptse visuntur,
quas imperator et augusta, sinistra alter, altera laeya
tenent, ita ut ita effictse sint, quasi uterque crucem tenuerit,
imperator quidem majorem ac cum majore transversario
stipite, augusta vero cum minore. Sed et triplici effictam
flgura crucem dominicam apud Graecos observare est ex pictura
Greecanica, quam ex gazophilacio RR. PP. canonicorum
Sanctse-Genovefse Parisiensis delineari curavimus : constat
autem ilia quatuor tabellis, in quarum una 2 effinguntur
sancta Parasceve, sancta Barbara, et sancta Marina, singulse
dextra crucem tenentes, sed diversa, ut dixi, forma. Nam
sancta Parasceve crucem, sicut vulgo dicimus, recruciatam,
seu in cruciculas in singulis brachiis desinentem ; sancta
Barbara crucem cum duplici stipite transversario; sancta denique
Marina crucem nudam, nisi quod sub extrema globulis
exornatur. In altera vero tabella 3 , sancta Thecla et sancta
^Ecatherina cruces recruciatas perinde gestant : has inter
medius stat sanctus Stephanus, diaconi habitu, stola in
sinistrum humerum refusa, in qua ter vox AFIOO scribitur 4 .
XXXII (XXIV).
CHRISTI MONOGRAMMA IN NUMMIS.
In quibusdam vero nummis seepe Christi monogramma
describitur, quodab ipsq Constantino fluxisse qstendunt ejus
nummi, in quorum medio exaratur cum flguris ibidem effictis,
in aureo praesertim, cui inscriptum: VICTORIA GONSTAN-
TINI AUG. In alio vero, cassidi adscriptum visitur, quo
firmatur quod tradit Eusebius hosce characteres xata TOO
xpavouc detulisse Constantinum 5 . Constat autem Christi
monogramma literis maj usculis G raecis P .et X, invicem j unctis
ac implexis;quibus compendia totum Christi nomen induditur,
ut est apud Primasium Africanum 6 . (Illud etiam ita describitur,
a Lactantio in libro de Mortibus Persecutorum, cap.
44 : « Commqnitus est in quiete Constantinus ut celeste
« signum Dei notaret in scutis, atque ita praelium commit-
« teret. Fecit ut jussus est, et transversa X litera summo
« capite circumflexo, Christum in scutis notat. » Sic enim
legendum pro Christo. Quod vero Lactantius ait Constantinum
praecepisse ut milites scutis suis Christi monogramma
inscrioerent, id etiam ipsemet indicat Augustus in Epistqla
ad Saporem,regem Persarum, apud Theqdoritum, lib. I, Hist.
Eccles. cap. 25 : « TOVTOV TOV @£ov Ttpza6t\>u>, o\> TO er^pLsTov o TW
« ©ew avax£t'(ji£voi; [xou arpaTbi; UTOP TWV WJAWV tpipzi. » Id ipsum
scrib'it Sozomenus, lib. I, cap. 48, unde omnino cqnflcitur
non ad humeros detulisse Christi monogramma milites, sed
in scutis, quae ad sinistrum humerum deferebant, licet aliter
idem Sozomenus de eodem augusto scribal : « Ta TOUTWV
« ouXa TCO eru[A66Xw TOO dTaupoO xaT£