Glossarium mediae et infimae latinitatis Conditum a Carolo du ...
Glossarium mediae et infimae latinitatis Conditum a Carolo du ...
Glossarium mediae et infimae latinitatis Conditum a Carolo du ...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
156 D1SSERTATIO<br />
tini : an vero scalptorum aut scriptprum vitip, collabente<br />
pristina liberalium ca<strong>et</strong>erarumque artium solertia, sensim id<br />
in<strong>du</strong>ctum existimari debeat. Atque ese maxime in nummis<br />
imperatoris Justiniani conspici incipiunt: sub quo, <strong>et</strong> imperatoribus<br />
qui eum deinceps excepere, effusi undique barbari<br />
Eomanum omne imperium pervaserunt. Turn quippe novi hi<br />
characteres in eorumdem augustorum observantur nummis<br />
barbarica quadam efficti forma, <strong>et</strong> hactenus minime visa :<br />
idque praesertim lic<strong>et</strong> intueri in characteribus latinis, B. D.<br />
E. M. N. T. v., qui semper nova <strong>et</strong> insolenti, imo barbara,<br />
figura eftbrmantur, adeo ut non immerito Michael MeOuffTYis<br />
imperator in epistpla ad Nicolaum I PP. ' linguam latinam,<br />
barbaram <strong>et</strong> Scythicam appellasse yideri debeat, quam Graeci<br />
ipsi, illius fere penitus ignari, perindeac insignis elegantia3,<br />
omninp d<strong>et</strong>urparant. Neque apud Byzantinos <strong>du</strong>ntaxat<br />
obtinuit haecce scribendi ratio, sed <strong>et</strong> apud Gothicos in Italia<br />
reges, atque adeo apud Gallos seu Francos nostros, quod<br />
ex regum Franciae mon<strong>et</strong>is, v<strong>et</strong>eribusque monumentis colligitur<br />
: sic ut Claudius Buterous 2 ex variis. quos in lis observarat,<br />
characteribus, nqvum inde alphab<strong>et</strong>'um sibi conflcien<strong>du</strong>m<br />
putaverit. Sed nihil, si non artium omnium, certe<br />
mon<strong>et</strong>ariae praesertim, postremis hisce sseculis, interitum<br />
tantum arguit, quam pessime in nummis augustorum, aliisque,<br />
formates effigies, rudi adeo stylo, ut virorumne sint an<br />
feminarum non proclive sit conjicere. Quin<strong>et</strong>iam in plerisque<br />
characteres ipsi qui in circulis describuntur, punctorum<br />
potius quam literarum speciem praeferunt, ita ut ssepe nobis<br />
divinan<strong>du</strong>m fuerit, ut aliquid expiscaremur, quod sane non<br />
sine labore adhibitaque similis typi nummorum collatione<br />
exegimus : unde si alicubi a nobis erratum est in male<br />
adscriptis auctoribus suis numismatibus, ab ejusmodi quisquiliarum<br />
amatoribus veniam nos facile consecuturos<br />
confidimus.<br />
LXXXVI (LXXVI).<br />
SOLIDUS AUEEUS.<br />
Ex quatuor dissertationis hujus partibus, tribus hactenus<br />
exactis, quarta <strong>et</strong> postrema superest de mon<strong>et</strong>arum Byzantinarum<br />
propriis appellationibus ; de quibus cum quaedam<br />
<strong>et</strong>iam attigerint qui de numismatibus scripserunt, in iis quae<br />
obvia, vel ab aliis dicta sunt, ita yersari nobis visum est, ut<br />
ea levi calamo perstringamus, reliqua majpri cum disquisitione<br />
investigaturi. Mon<strong>et</strong>arum igitur alias majores, aliae<br />
minores ; aliae denique aurese, alias argenteae, aliae aerese :<br />
harum <strong>et</strong>iam inter<strong>du</strong>m non una forma. Atque ut ab aureis<br />
ordiamur, soli<strong>du</strong>m appellarunt, aureum nummum, nova<br />
nomenclatura, cum ante Diocl<strong>et</strong>iani tempora vix receptum<br />
observaverit Josephus Scaliger 3 : ita ut incertum sit anLampridius,<br />
qui Constantini M. sevo vixit, cum in Alexandra<br />
Severo hac voce usus est pro aureo, ut sui saeculi vpcem<br />
usurparit. Serius <strong>et</strong>iam receptam innuit Isidorus *, scribens<br />
« soli<strong>du</strong>m apud Latinos alio nomine sextulam dici, quod de<br />
« iis sexunciae comp*leantur, huncquevulgus aureum soli<strong>du</strong>m<br />
« vocare. » V<strong>et</strong>us Agrimensor 5 : « V<strong>et</strong>eres soli<strong>du</strong>m, quinunc<br />
« aureus dicitur, nuncupabant. » Sane Constantinum ipsum,<br />
<strong>et</strong>qui proximesuccessere.ita soli<strong>du</strong>m accepisse docenteorum<br />
Constitutiones 6 . Auctor Queroli, loco supra laudato, utca<strong>et</strong>eros<br />
omittam : « Quid tarn simile quam soli<strong>du</strong>ssolido? Etiam<br />
« hie distantia quaeritur in auro, yultus, a<strong>et</strong>as, <strong>et</strong> color, nobi-<br />
« litas, litteratura, patria, gravitas, atque ad scriptulos<br />
« quaeritur in auro plus quam in homine. » Soli<strong>du</strong>s autem<br />
Constantinianus fuit quaternorumscripulorumita utseptem<br />
uncias appenderit. Unde conficitur octoginta quatuor solidos<br />
in libram auri turn computatos, ut argenti libram v<strong>et</strong>erem<br />
apud Plinium'<strong>et</strong> Celsum 8 . At postea Valentinianus 9 senior,<br />
aucto jam auri pr<strong>et</strong>io, septuaginta <strong>du</strong>os solidps in libram<br />
auri accepto ferri voluit : quas quidem libra occi<strong>du</strong>a appellatur<br />
in actis Sancti Marcellini PP. <strong>et</strong> in Synodo Suessana,<br />
locis a Baronio I0 , Scaligero, <strong>et</strong> aliis indicatis, quorum de<br />
vocis occi<strong>du</strong>ss nomenclatura variae sunt sententiae, quas<br />
expendit, sua <strong>et</strong>iam pro<strong>du</strong>cta, Jacobus Gotofre<strong>du</strong>s.<br />
I. Nicol. 1. PP. Epist. 8. — 2. Pag. 379. — 3. De Re Nummaria, p. 52, 53. —<br />
4. Lib. 16, Orig. c. 25. — 5. Pag. 332. — 6. L. 1, C. Th. Si quis solidi circul.;<br />
1. 1, de Ponder.; 1.1, de Falsa mon<strong>et</strong>a ; 1. 2, de Conlat. ser. <strong>et</strong>c. D. 1. 1, de<br />
Ponderat. — 7. L. 33, c. 9. — 8. Epist. ad Natal, <strong>et</strong> 1. 5, c. 17. — 9. L. 13, eod.<br />
Cod. de Susceptor. — 10. An. 302.<br />
LXXXVII (LXXVII).<br />
EXAGIUM.<br />
Solidi porro exagium, seu pon<strong>du</strong>s, inter Honorii nummorum<br />
typos in nostro de Stemmatibus Byzantinis opere ex<br />
gazophylacio RR. PP. canonicor. regular. Sanctae-Genovefae<br />
Paris, delineari curavimus, ejusdem augusti nomine, <strong>et</strong> exagii<br />
appellatione inscriptum. Est autem exagium certas<br />
ponderationis genus, inquit Cujacius. Hinc in glossis Graecp-<br />
Latinis pro quayis pensatione sumitur : 'E£ayiov, pensatio.<br />
Et l§aytcx?a), examino, perpendo. SVB EXAGIO PECORA VENDERS,<br />
in v<strong>et</strong>eri inscriptione '. Cassianus 2 : « Sive ilia quorum<br />
« pon<strong>du</strong>s ac pr<strong>et</strong>ium aerugo vanitatis arrodens exagio senio-<br />
« rum adaequari non sinit. » Et Zeno Veronensis 3 : « Hab<strong>et</strong>is<br />
« aginam, exagium facite, quemadmo<strong>du</strong>m vultis ponderate.»<br />
Ab exagio formata vox Exagella, pro legitima <strong>et</strong> ad trutinam<br />
examinata partehaereditatis, apud Ennodiam 4 , <strong>et</strong> Exagellario<br />
titulo relinquere vel possidere, id est pensato <strong>et</strong> aequato, in<br />
Regula Magistri 5 . Ad exagium vero solidi pertin<strong>et</strong> Novella<br />
Theodosii junioris <strong>et</strong> Valentiniani de pr<strong>et</strong>io solidi: «De<br />
« ponderibus quoque ut fraus penitus amput<strong>et</strong>ur, a nobis<br />
« aguntur exagia, quse sub interminatione superius compre-<br />
« hensa sine fraude debeant custodiri. » Atque ea sunt<br />
exagia solidorum, quibus inscripta erant augustorum nomina,<br />
ut in Honorii exagio. Inde postmo<strong>du</strong>m invaluit, ut id vocabuli<br />
pro ipso solidi pondere usurpatum fuerit, quia soli<strong>du</strong>s<br />
sexta pars unciae fuerit: ut apud Zonaram, scribentem Nicephorum<br />
Phocam imperatorem mon<strong>et</strong>am imminuisse, cum<br />
hactenus quodyis numisma, id est, soli<strong>du</strong>s aureus, exagium<br />
pender<strong>et</strong>, (J-e^pi Ixeivoy TtavTbi; vo(j.t
Change language