Glossarium mediae et infimae latinitatis Conditum a Carolo du ...
Glossarium mediae et infimae latinitatis Conditum a Carolo du ...
Glossarium mediae et infimae latinitatis Conditum a Carolo du ...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Lactantii in lib. de Mort. Persecut., num. 31, ubi de Maxiraiano<br />
Galerio imperatore : « Quis ergo non bonis suis<br />
« eversus est, ut opes quae subimperio ejus fuerunt, corrade-<br />
« rentur ad votum, quod non erat celebraturus. » - C. in<br />
Add.). In hac <strong>et</strong>iam decennaliorum celebritate edebantur<br />
clrcenses, eximebantur rei de carceribus, agebantur Deo<br />
gratiaruno actiones, <strong>et</strong> distribuebantur pecuniaeper civitates,<br />
ut testatur Eusebius '. Sed qua? singulis decenniis concipiebanturvota<br />
postea singulis quinquenniis suntexsoluta, quod<br />
indicatloco laudato Symmachus. Indeque quinquennalium<br />
aut quinquennaliorum votorum inscriptiones in nummis<br />
manarunt, itaut quinquennalium vel quinquennaliorum vota<br />
primo initae dignitatis anno celebrata censeri debeant, decennaliorum<br />
post exactum quinquennium , vel ipso quinto<br />
exeunte anno, quindecinnaliorum exeunte decennio, vicennaliorum<br />
exeunte decimo-quinto dignitatis anno. Et ita<br />
deinceps. Alia enim sunt vicennaliorum vota concepta, alia<br />
edita vicennalia. Edebantur quippe vicennalia anno vicesimo<br />
imperil, vicennaliorum vota anno decimo, aut decimo-quinto.<br />
Verbi gratia, Constantinus Magnus vicennalia Romae edidit<br />
ipso Constantino VII <strong>et</strong> Constantino Caesare consulibus qui<br />
fuit imperil vicesimus annus, Christi 326, ut est apud Eusebium,<br />
Idacium <strong>et</strong> auctprem Chronici Alexandrini : Vota vero<br />
vicennaliorum acta imperil decimo-quinto, quod innuit<br />
Nazarius in Panegyrico ipsi Constantino dicto : « Quintum<br />
« decimum annum maximus princeps sal utaris imperii degit,<br />
« sed auguramur jam vicennalia, <strong>et</strong> venturi fldem superio-<br />
« rum felicitate sancimus. » Cumque eo anno agerentur<br />
quinquennalia Licinii junioris, Crispi <strong>et</strong> Constantini junioris,<br />
qui csesarum dignitate cohonestati fuerant kal. mart. Sabino<br />
<strong>et</strong> Ruffino coss. anno Christi 316, haec subdit : « Quinquen-<br />
« nalia beatissimorum caesarumoccupatosin gaudiis habent,<br />
« sed in destinatis decenniis jam vota properantia <strong>et</strong> spes<br />
« volucres constiterunt, horum dehinc compotes propagaoi-<br />
« mus optabilis boni seriem. » Atque horum quidem una<br />
simulque caesarum vota nuncupata crebro advertere est in<br />
eorum nummis, in quibus legitur : VOT. x.aut xx. G^SARVM<br />
NOSTRORVM ; <strong>et</strong>si inter<strong>du</strong>m sua cuique vota inscripta, ut in<br />
nummp Constantini junioris, VOTA VICENNALIORVM ; <strong>et</strong> in<br />
nummis Crispi, in quibus pro lemmate est : BEATA TRAN-<br />
QVILLITAS , <strong>et</strong> VIRTVS EXERCITVS , <strong>et</strong> VICTORIA L^ET^<br />
PRINCIPVM, in cippo, clypeo, <strong>et</strong> labaro descriptum legitur,<br />
vox. xx. quae quidem vicennaliorum Crispi vota, utpote<br />
exacta in ejusdem decennalibus , cadebant in vicennalia<br />
Constantini patris : quod indicat Porphyrius in Panegyrico,<br />
eidem augusto in ipsis vicennalibus dicto in quo <strong>du</strong>m m<strong>et</strong>ro<br />
ludit, in medio paginae corpore, minio hosce characteres<br />
depinxit : AVG. xx. CM. x. ; id est : Constantini augusti<br />
vicennalia, Csesaris decennalia. Ac de Crispo quidem :<br />
....... Tu carmina prome<br />
Vate Deo digna : aut si quod perfer<strong>et</strong> audens<br />
Majus opus nectens, mens tota mole subibit,<br />
Spe ping<strong>et</strong> carmen, pangat si coepta camena,<br />
Compleat <strong>et</strong> versu variata decennia picto,<br />
Ore secunda vovens sub certo limite m<strong>et</strong>ri.<br />
Ubi secunda vota Crispi sunt vota vicennaliorum, de quibus<br />
alio loco :<br />
Sancte pater, rector superum, vicennia la<strong>et</strong>a<br />
Augusto, <strong>et</strong> decies crescant solennia natis.<br />
Et de Constantini vicennalibus :<br />
. . . . Te tanto in carmine musa<br />
Et tua de scriptis pingit vicennia m<strong>et</strong>ris.<br />
Mox de votis Tricennaliorum :<br />
, Constantine, serena<br />
Tempora, summe pio tricennia suscipe voto.<br />
Quae quidem Constantini tricennaliorum vota concepta<br />
leguntur in nummo aureo, clypeo, quern ten<strong>et</strong> Victoria,<br />
inscripta, VOT. xxx. ubi pro lemmate est, VICTORIA GONS-<br />
TANTINI AVG. Ad quam Constantini eo anno victoriam<br />
respexit idem po<strong>et</strong>a :<br />
Augusto victore juvat rata reddere vota.<br />
At cum nullam hoc anno victoriam ab hpstibus adeptus<br />
Constantinus legatur, earn forte nummus iste spectaverit<br />
1. L. 8, c. 12, 26 ; 1 . 1, de Vita Const, c. 41; 1. 3, c. 21.<br />
DE INFERIORIS JEV1 NUMISMATIBUS. 141<br />
quam paulo ante fusp Licinio r<strong>et</strong>ulerat anno Chr. 325 cuni<br />
inde gloriosam victoris appellationem postmo<strong>du</strong>m ambierit,<br />
ut testatur Eusebius ', quaraque nomini suo fere semper<br />
praeposuit, ut est apud eundem scriptorem, auctorem Chronici<br />
Alexandrini, <strong>et</strong> alios. Nisi referri debeat ad victoriam<br />
illam quam se consecutum gloriabatur eo anno 326 quo<br />
vicennalia acta sunt, contra Ecclesiae hostem, postquam<br />
episcopos in Concilio Nicaeno invicem dissidentes in concordiam<br />
revocass<strong>et</strong>, ut auctor est idem Eusebius 2 , adeo ut<br />
victoriam Constantini ut suam ac propriam in nummis inscribi<br />
voluerit. Ex praedictis <strong>et</strong>iam pat<strong>et</strong> Crispum post edita caesareae<br />
dignitatis decennalia, quae in kal. martias in vicennalibus<br />
Constantini patris cadebant, ab eosublatum. Tricennalia<br />
porro Constantinoppli edidit idem Constantinus 8 kal. aug.<br />
anno imperii tricesimo, ut est apud Idacium <strong>et</strong> auctorem<br />
Chronici Alexandrini : in quorum quidem celebrationepanegyricum<br />
Constantino ex more dixit Eusebius caesariensis, qui<br />
ejus Historiae subjicitur, ut ipsem<strong>et</strong> testatur 3 . Constantius<br />
vero fllius Roma? vicennalia celebravit ipso Constantino IX<br />
<strong>et</strong> Juliano caesare II coss. anno imperii vicesimo, Christi 357.<br />
Ita denique Arcadius anno imperii quinto, Valentiniano III<br />
<strong>et</strong> Eutropio coss. anno Christi 387. Quinquennalia propria<br />
cutn Theodosio Augusto patre suo editionibus ludisque celebrasse<br />
dicitur. 17 kal. febr. apud Idacium <strong>et</strong> Marcellinum comitem.<br />
Sic <strong>et</strong>iam Theodosius Junior quinquennalia, apud auctorem<br />
Chronici Alexandrini; decennalia apud eundem Marcellinum,<br />
eodemque anno Honorius decennalia ; tricennalia idem<br />
Honorius : tricennalia perinde Theodosius anno tricesimo<br />
imperii, Christi 430, ediderunt. Idem denique Theodosius,<br />
apud Marcellinum, anno Christi 439 octava, <strong>et</strong> anno 444 non<strong>et</strong><br />
quinquennalia edidit. Quae quidem ut singulis lustris edita<br />
quinquennalia, ita eorum nuncupata vota cujusque lustri<br />
initio.vel potius annoproxime ante exactum lustrum, prorsus<br />
evincunt nummi aliquot, ut ille Constantini Junioris caesaris,<br />
in quo inscriptum in clypeo cum lemmate, ROMJE<br />
, nisi decennaliorum aut quindecinnaliorum vota<br />
intelligantur : alii Valentis <strong>et</strong> Gratiani, VOT. xv. MVLT. xx.<br />
Pra<strong>et</strong>erea ex Nazarii Panegyrico vid<strong>et</strong>ur posse colligi eum in<br />
quinquennaliorum celebritate dictum fuisse ; ut Incerti<br />
Panegyricum Maximiano <strong>et</strong> Constantino dictum, eo quo<br />
idem Constantinus Augustus appellatus est anno, proinde in<br />
quinquennaliorum votorum nuncupatione. Nam Constantino,<br />
quern Orientem imperatorem vocat, dictum insinuans ob<br />
la<strong>et</strong>itiam publicam, qua ei Csesari additum nomen imperii, <strong>et</strong><br />
ob ccelestium nuptiarum festa turn celebrata subdit : « Huic<br />
« voto propria nunc deb<strong>et</strong>ur oratio, quod semel factum,<br />
« futurum est sempiternum. » Et infra : « Restat ut ipsa ilia<br />
« quae separatim de virtutibus vestris locutus sum, sicut<br />
« huic voto congruit, in sermonis finem conjungam. » Erant<br />
igitur isti panegyrici publica populorum vota, quorum edendorum<br />
gratia deligebantur oratores diserti, qui in principum<br />
laudes excurrerent, <strong>et</strong> felicia lustra vel decennalia eis adprecarentur,<br />
ut in Nazarii laudato panegyrici loco vidimus,.<br />
votis ipsis in nummis relatis, cum ipsa inter<strong>du</strong>m felicitatis<br />
adprecatione, ut in inscriptione v<strong>et</strong>eri, VOTIS VIGENNALIB.<br />
FELICITER. Et in Alia in clypeo exarata, apud Boissar<strong>du</strong>m %<br />
G^SARVM DECENNALIA FELICITER. In alia apud Gruterum s ,<br />
VOTA FELicissiMA OB REDiTVM NVMERi. In nummo aereo<br />
Licinii junioris caesaris, in corona laurea, VOT. x. FEL. xx. ;<br />
<strong>et</strong> in aureo Constantis medallione in quo exaratum, FELICIA<br />
DEGENNALIA, <strong>et</strong> in clypeo, VOT. x. MVLT. xx. ubi felicia<br />
decennalia edita anno decimo, quo vicennaliorum vota<br />
nuncupata. Neque hie edendorum panegyricorum in dignitatum<br />
natalibus mos proprius imperatoribus fuit : cum <strong>et</strong> in<br />
episcoporum cathedrae, seu initi episcopatus Natalibus, editi<br />
complures legantur apud Gregorium Nazianzenum, Nyssenum,<br />
Chrysostomum, Augustinum, Ennodium, Chrysologum,,<br />
<strong>et</strong> alios, ut pridem annotatum a viris doctis 6 .<br />
XLIX (XLI).<br />
NUMMUS CONSTANTINI, IN QUO EXARATUM, PLUR.<br />
NAT. FEL.<br />
Ad has felicitatis adprecationes <strong>et</strong> vota pertin<strong>et</strong> <strong>et</strong>iam<br />
inscriptio ilia quae exarata legitur in Constantini M. caBsaris<br />
nummo, PLVR. NAT. FEL., id est, Plures natales felices.<br />
Is autem, si bene auguror, turn primus cusus vid<strong>et</strong>ur, cum<br />
1. L. 2, de Vita Const, c. 19 ; 1. 3, c. 58 ; 1. 2, c. 45, 47. — 2. L. 3, c. 14. —<br />
3. De Vita Const. 1. 4, c. 46. — 4. L. 1. — 5. 22, 3 ; 46, 7. — 6. Rosweid. ad<br />
Paulini, ep. 16 ; Boland. ad 18 Januar.; Sirmond. ad Ennod. <strong>et</strong>c.
Change language