“Zoals een goed ambtenaar betaamt” Liber Amicorum - CAOP

Prof. mr. Klaas de Vries
Bestuurlijke verantwoordelijkheid:
integriteitsbewustzijn
In een bundel voor Ron Niessen over integriteit schrijven is een
vermetel project. Het spreekwoordelijke uilen naar Athene dragen
is er niets bij. Ik ken Ron nu een jaar of veertig. Eens, heel lang
geleden, werden wij in hetzelfde jaar ambtenaar. Een gelukkig
toeval heeft ons aan het eind van onze loopbanen een regelmatige
trefkans geboden bij het CAOP, van waaruit hij de Ien Dales
Leerstoel bediende. Ron komt veel waardering toe voor wat hij,
in tal van functies, voor de integriteit van het openbaar bestuur
heeft betekend.
Het aardige van dit liber amicorum is dat de redactie de auteurs
een als suggestie verpakte opdracht heeft meegegeven om hun gedachten
over te laten gaan. Dat noopt tot voor je uit staren in plaats
van op vertrouwd terrein iets bijeengaren en met een nieuwe strik
eromheen feestelijk aanbieden.
Integriteitsbewustzijn van bestuurders? Integriteit is een onderwerp
waaraan ik wel vaker aandacht hebt geschonken. Maar de
specifieke relatie met bestuurlijke verantwoordelijkheid is verrassend.
Integriteit hoort bij de openbare dienst, en gelukkig niet alleen
daar bij. Maar liggen er op dit punt specifieke aandachtspunten
voor bestuurders? En met name bij die bestuurders die geen
ambtenaar zijn maar wel een politiek ambt bekleden?
Het Wetboek van Strafrecht brengt de ambtenaar en de bekleder
van een politiek ambt vrij snel onder één noemer. Maar buiten dat,
in dit verband ietwat extreme, bereik van de strafrechter is er voldoende
ruimte om te reflecteren over bestuurders. Het eerste sleutelwoord
is hier ‘voorbeeldfunctie’. Wie hoog is gezeten dient voor
te leven wat hij predikt.
109