“Zoals een goed ambtenaar betaamt” Liber Amicorum - CAOP

wist waar in de landbouw de hazen liepen) maar vooral aan hun
managementkwaliteiten. Het SG-beraad was in die tijd een zeer
heterogeen gezelschap, met deels nog de langjarig op hun post zittende
inhoudelijke deskundigen en anderzijds de managers waarvan
men kon vermoeden dat ze na afronding van hun ‘klus’ naar
een ander departement zouden gaan. Zoals Van Wolferen, De Man,
Lemstra en Van Dinter ook deden.
De langdurige functievervulling op SG- en DG-niveau zakte een
trede in de hiërarchie van ambtelijk aanzien. Op directeursniveau,
iets in de schaduw van de politieke en publicitaire aandacht, bestond
wel nog steeds het type langjarig op zijn plek zittende ambtenaar.
Daar werd echter wel aan gemorreld. In het begin van de
jaren ‘90 werd de Algemene Bestuursdienst (ABD) opgericht die als
een belangrijk doel had de mobiliteit van ambtenaren te bevorderen.
Die mobiliteit sprak veel ambtenaren aan, maar paste ook in
het politieke streven om de aan een langdurige functievervulling
ontleende machtspositie van ambtenaren enigszins in te perken.
Maar dat was nog wel heel vrijblijvend, directeuren konden rustig
op hun plaats blijven zitten en deden dat vaak. Ook Ron was een
goed voorbeeld.
De ontwikkeling van de allround manager ging gestaag door, zeker
op SG- en DG-niveau. Voor die categorie gold vanaf het begin van
deze eeuw ook de limiet van vijf à zeven jaar (met verlengingsmogelijkheid,
dat wel, daar werd ook later veel gebruik van gemaakt)
voor hun aanstelling. Het aantal mannetjesputters nam af, de
politiek had het ook niet zo op ambtenaren die zelfstandig in de
publiciteit een gezicht kregen. Beroemd is de affaire-Docters van
Leeuwen die in zijn conflict met minister van Justitie Sorgdrager
uiteindelijk op moest stappen. In de kern ging het daarbij enerzijds
om de vraag wie gezien werd als de baas en anderzijds of ambtenaren
een zelfstandige plek in de openbare discussie konden hebben
en een rol mochten spelen die de politiek aan zichzelf wilde voorbehouden.
Docters van Leeuwen had zich in de ogen van de minister
Sorgdrager en van andere leden van het kabinet begeven in
het politieke domein, wat leidde tot steun aan de minister in haar
strijd. Sterker nog: misschien werd er wel druk op haar uitgeoefend
om de strijd aan te gaan en escaleerde mede hierdoor (en door de
media-aandacht) de zaak. Het beroemde oplezen van een verklaring
vanaf een klein briefje door Docters van Leeuwen (“Het gezag
65