“Zoals een goed ambtenaar betaamt” Liber Amicorum - CAOP

Inzicht in de omvang en aard van
integriteitsinbreuken en de wijze van afhandeling
Geheel in lijn met haar onderzoeksopdracht vraagt de Rekenkamer,
sinds haar eerste integriteitsonderzoek in 1996, aandacht
voor de registratie van aantastingen van de integriteit en de wijze
van afhandeling daarvan. Een goed overzicht over de periode 1990
– medio 1995 kon de Rekenkamer niet verkrijgen, omdat niet alle
ministeries aantastingen van de integriteit adequaat bijhielden.
Soms was er sprake van centrale afhandeling, meestal decentrale,
en uitsplitsing naar soort inbreuk vond niet altijd plaats.
In haar rapporten daarna (1998 en 2004) bleef de Rekenkamer
wijzen op het belang van adequate registratie van integriteitsaantastingen,
omdat: “iedere aantasting het imago van de rijksoverheid
schaadt en, sterker nog, een adequaat functioneren van het
Rijk ondermijnt”.
Naar aanleiding van de ‘Tussenbalans integriteitsbeleid’ (AR, 1998)
zegde Binnenlandse Zaken toe in het najaar 1998 voor het eerst
met een overzicht van geregistreerde aantastingen in de sector Rijk
te zullen komen door publicatie in ‘Mensen en Management in de
rijksdienst’ (vanaf 2001 vervangen door het ‘Sociaal Jaarverslag
Rijk’). Het overzicht van integriteitsinbreuken in die publicatie uit
1998 stelde, zo moet worden geconcludeerd, nog niet zo veel voor.
Het gaf geen reëel inzicht in de stand van zaken van integriteitsinbreuken
binnen de Rijksdienst.
De registratie van schendingen leidde lange tijd een moeizaam bestaan.
Er werd in de genoemde publicaties van het Rijk weliswaar
iets vermeld over het aantal integriteitsinbreuken, maar je kon je
twijfels hebben over de kwaliteit van de verstrekte cijfers. Schendingen
werden immers niet adequaat geregistreerd, zowel over de
volle breedte bij het Rijk als bij de overige geledingen van de overheid.
8 Totdat in 2005 in een relatief kort tijdsbestek twee rapporten
verschenen: de ‘Nulmeting naar integriteitszorg in 2004’ van de
Algemene Rekenkamer en ‘Corruptie in het Nederlandse openbaar
8 Een positieve uitzondering dient te worden gemaakt
voor bijvoorbeeld de gemeente Amsterdam
en de sector Politie, die sinds respectievelijk 1996
en 2003 integriteitsschendingen systematisch
registreren.
123