“Zoals een goed ambtenaar betaamt” Liber Amicorum - CAOP

196
Moldavië). In dat arrest geeft het Hof voor het eerst zijn visie op het
verschijnsel van de (ambtelijke) klokkenluider. 6
Het formuleert voorwaarden waaronder het openbaren van interne
stukken beschermd behoort te zijn.
De zaak speelt in Moldavië, dat kampt met ernstige corruptie
van het justitiële apparaat. De klager, Guja, was hoofd voorlichting
van het bureau van de procureur-generaal. Guja heeft twee aan het
OM gerichte brieven aan de pers gegeven en die zijn vervolgens
gepubliceerd. De brieven waren afkomstig van de vice-voorzitter
van het parlement en een staatssecretaris en kennelijk bedoeld
om vervolging van enkele politiefunctionarissen te voorkomen.
Guja’s actie heeft geen succes, want het strafrechtelijk onderzoek
tegen de politiefunctionarissen wordt stopgezet. Hijzelf wordt ontslagen.
Guja vecht zijn ontslag aan tot aan de hoogste rechterlijke
instantie in Moldavië, maar wordt in het ongelijk gesteld.
Het Hof stelt voorop dat art. 10 EVRM, het recht op vrijheid van
meningsuiting, van toepassing is op de werkplek en op de werkplek
van ambtenaren in het bijzonder. Ook overweegt het Hof
dat art.10 het recht omvat om informatie te verschaffen. Het Hof
constateert schending van art. 10 EVRM en kent Guja 10.000 euro
schadeloosstelling toe. Bij de toepassing van art. 10 gaat het speciaal
om de ‘verspreiding van inlichtingen’.
Het Hof geeft geen definitie van klokkenluiden maar verstaat in
casu onder klokkenluiden het naar buiten brengen van interne
(vertrouwelijke) informatie over wangedrag of misstanden in de
organisatie, zonder dat daarvoor toestemming of daartoe opdracht
aan de betrokken ambtenaar is gegeven. Het Hof heeft zes criteria
geformuleerd die in algemene zin moeten worden meegenomen
bij de beoordeling van de proportionaliteit van een inbreuk op art.
10 EVRM jegens een klokkenluidende ambtenaar.
Het eerste criterium betreft de vraag of de ambtenaar een alternatieve
(interne) weg ter beschikking stond. De ambtenaar dient
zich met name eerst te wenden tot zijn meerdere of tot een andere
bevoegde instantie. Alleen als interne melding duidelijk geen begaanbare
weg is (‘clearly inpracticable’), kan de informatie, als laatste
toevlucht, in de openbaarheid worden gebracht. De ambtenaar
mag dan dus zijn toevlucht nemen tot de media en de zaak aan de
grote klok hangen. Bij de toepassing van dit criterium op de onderhavige
casus stelt het Hof onder andere vast dat de Moldavische