“Zoals een goed ambtenaar betaamt” Liber Amicorum - CAOP

112
Publieke verantwoording is immers de ziel van de democratie
en de bereidheid daartoe het eerste functievereiste voor een bestuurder.
Als je daar geen zin in hebt, is er al een in potentie ern-
stig probleem.
Dit laatste is eenvoudig te illustreren met de opstelling van minister-president
Balkenende in de kwestie Irak. Hij ging zelfs zo ver
om bij de vorming van een kabinet te eisen dat geen parlementair
onderzoek zou worden ingesteld naar het handelen van de Nederlandse
regering bij het verlenen van politieke steun aan de oorlog
tegen Irak. Uiteraard, het zij ter vermijding van misverstanden toegevoegd,
is het toegeven aan zo’n eis een minstens even grote fout
van publieke ambtsdragers.
Verantwoording afleggen en daarbij ook fouten erkennen, siert de
bekleder van het ambt. Maar dit inzicht is niet iedereen gegeven.
Tijdens het parlementair debat over het rapport van de commissie-
Davids, die uiteindelijk door het kabinet werd ingesteld om toch
een onderzoek naar ‘Irak’ te doen, is veel gesproken over het verschil
tussen ‘de kennis van nu’ en ‘de kennis van toen’. Hierbij viel,
voor ons gelukkig, vele malen het woord integriteit.
Alhoewel tussen de feiten van nu en toen in het onderhavige geval
geen verschil bestond, wees de fractieleider van de partij van
de minister-president er veelvuldig op dat de besluitvorming om
politieke steun aan de oorlog te geven bepaald wel ‘integer’ was
geweest. Dit werd door anderen niet weersproken. Dat vindt men
in de Kamer doorgaans ook vervelend, want integriteit is een
zwaarbeladen begrip, vooral als het op een persoon betrokken lijkt
te worden.
Omdat het hier echter over een besluitvormingsproces ging, zou
de indruk kunnen ontstaan dat ‘integriteit’ van besluitvorming in
de politiek iets anders is dan in de wetenschap. Als je in de wetenschap
bewust feiten over het hoofd ziet, ben je natuurlijk niet integer
bezig. In het Irak-debat werd echter de indruk gewekt dat dat in
de politiek anders zou zijn. Hier moet dus nog aan integriteitsbewustzijn
worden geschaafd.