“Zoals een goed ambtenaar betaamt” Liber Amicorum - CAOP

Lydia Schut 1
Ruimte voor klokkenluiden is kenmerk
van democratie
‘Onder de ambtelijke rok gaat het hemd van de burger schuil. Het hemd dat als het
erop aankomt nader moet zijn dan de ambtelijke rok’
C.J.G. Olde Kalter 2
1.
Inleiding
In een hoofdstuk over de overheid als bijzondere werkgever mogen
beschouwingen over de notie dat grondrechten ook voor haar
ambtenaren gelden, niet ontbreken. Ron Niessen heeft zich over
dit onderwerp destijds als directeur Constitutionele Zaken en Wetgeving
van het ministerie van BZK en later als hoogleraar en bekleder
van de Ien Dales Leerstoel ook niet onbetuigd gelaten. 3
In deze bijdrage gaat het over de relatie tussen grondrechten en
klokkenluiden en meer specifiek over klokkenluiden in de sleutel
van de vrijheid van meningsuiting. Daartoe zal ik eerst stilstaan bij
enkele klokkenluiderssystemen die op meer abstract, modelmatig
niveau zijn geschetst in de ‘Evaluatie klokkenluidersregelingen
publieke sector’ die is opgesteld in opdracht van het ministerie van
BZK door het departement Bestuurs- en Organisatiewetenschap
van de Universiteit Utrecht. 4 Daarin is het Nederlandse model door
de onderzoekers als ‘het organisatiemodel’ getypeerd. (paragraaf 2)
1 Mw. Mr. L.A.J. Schut is werkzaam bij de Directie
Arbeidszaken Publieke Sector van het Ministerie
van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties.
Deze bijdrage is geschreven op persoonlijke titel,
De auteur dankt Paul van Sasse van Ysselt voor
het kritisch meelezen en leveren van commentaar.
2 C.J.G. Olde Kalter: De mestproblematiek, Kant en
de Ambtenarenwet, in TAR, bijzonder nummer
193
september 1990, p 435
3 Zie bijvoorbeeld Ambtenaar en Grondrechten,
ofwel: Leve het poldermodel! Annotatie bij
EHRM 2 september 1998, Ahmed en anderen t.
het Verenigd Koninkrijk, NJCM Bulletin, jrg 24
(1999), nr. 7
4 Evaluatie klokkenluidersregelingen publieke sector,
Universiteit Utrecht, Den Haag, april 2008