“Zoals een goed ambtenaar betaamt” Liber Amicorum - CAOP

overheidspersoneel heeft zich vrijgekocht via normalisatie, sectorenmodel,
overeenstemmingvereiste, enzovoort. Alsof dat nooit
gebeurd is, davert de politiek door het overlegstelsel heen, bijvoorbeeld
met de Wet normering topinkomens. Het probleem is niet
dat de politiek de topinkomens wil aanpakken, dat lijkt mij maatschappelijk
op een groot draagvlak te kunnen rekenen. Het probleem
is wel dat er via gelegenheidswetgeving middelen worden
gebruikt, in dit geval materiële wetgeving specifiek voor de ambtenaren,
die je in eerdere instantie hebt afgezworen. Dat geeft aan dat
het doel voor de politiek heilig is en geen middel ongemoeid wordt
gelaten, ook al heb je eerder afgesproken dat je keurig overleg zou
voeren.
Hoe beschermen de ambtenaren zich nu het beste tegen de dubbelrol
van de werkgever/wetgever? Er zijn in mijn ogen twee mogelijkheden.
De eerste is dat het overheidspersoneel zich verschanst in de
burcht van de eigen rechtsverhouding. Hard roepend: “Dit is van
ons en u, politiek, mag hier niet aankomen.” Dat helpt niet want
nu het financieel moeilijk wordt, vergeet de overheid de oude afspraken.
En met formele wetgeving beuk je zo door het overeenstemmingvereiste
heen, zeker als het gaat om initiatiefwetgeving
van de kamer.
De tweede mogelijkheid is verbreding. Een marktconforme
rechtsverhouding maakt het de overheid moeilijker eenzijdig in te
grijpen. De overheid is dan immers gebonden aan de regelgeving
zoals die in de private sector geldt. De bescherming ligt dan niet in
het specifieke maar in het algemene, niet in het bijzondere van de
werkgever maar in het gewone van de werknemer.
Centraal overleg
Naast de individuele rechtsverhouding van de ambtenaar tot zijn
werkgever is er een tweede probleem dat steeds nijpender wordt. Bij
het tot stand komen van het sectorenmodel in 1993, als evenbeeld
van het cao-overleg in de private sector, is er ook een structuur
op centraal niveau gevormd. Na het oplossen van de vutkwestie
(1996) is het Centraal Georganiseerd Overleg voor Ambtenarenzaken
(CGOA) opgeheven en heeft de centrale overlegstructuur vorm
gekregen met de Raad voor het Overheidspersoneelsbeleid (ROP).
153