“Zoals een goed ambtenaar betaamt” Liber Amicorum - CAOP

Verbreding of verarming?
Ondanks het feit dat we een dergelijke verbreding van zowel het
integriteitsbegrip als van het -beleid, evenals van de monitoring
daarvan door de Rekenkamer, een positieve ontwikkeling vinden,
zijn we van mening dat we thans het risico lopen om daarin door te
schieten. Zo zien we het begrip inhoudelijk dusdanig ver opgerekt
worden dat bijvoorbeeld ook te laat komen en andere vormen van
ambtelijke onregelmatigheden en disfunctioneren het ‘integriteitspredicaat’
krijgen.
Als integriteit zo breed wordt opgevat ligt, om met de woorden
van Huberts te spreken, het gevaar van ‘integritisme’ op de loer,
waarbij alle onregelmatigheden op de werkvloer ten onrechte
tot een integriteitskwestie worden gemaakt, hetgeen tot angst en
verlamming kan leiden. Dat betekent dat we de neiging van sommigen,
om integriteit voortaan als ‘professionele verantwoordelijkheid’
invulling te willen geven, eerst moeten evalueren op de
mogelijke consequenties daarvan, alvorens het navolging te geven.
Dit om te bezien of de verbreding niet (onbedoeld) tot een verarming
kan leiden.
Huberts uit, naar onze mening terecht, zijn zorgen: “…about the
far reaching definition of integrity as professional responsibility”,
als hij erop wijst dat: “When this distinction is blurred too much,
an organization loses sight of what is morally important and what
is not. Such a blurring can have negative consequences. Employees
become too afraid to take risks or innovate and may become paralyzed,
by the idea that making a mistake will lead to an investigation
questioning their integrity.” 4
De vraag is bovendien of deze hang naar het hanteren van een
andere terminologie (professionele verantwoordelijkheid in plaats
van integriteit) – die oude wijn in nieuwe zakken verkoopt, omdat
deze term soepeler door de mond zou gaan dan het begrip integriteit
(dat in de praktijk toch nog vaak een wat negatieve connotatie
heeft) – niet nog het meest lijkt op een ‘Orwelliaanse’ ingreep. Derhalve
is er veel voor te zeggen om het beestje gewoon bij de naam
4 Huberts, L.W.J.C., Anechiarico, F. & Six, F.E. (redacteuren),
‘Local integrity systems: World cities
fighting corruption and safeguarding integrity’,
Den Haag, 2008. pp. 178-179)
119