“Zoals een goed ambtenaar betaamt” Liber Amicorum - CAOP

More documents

Recommendations

Info

182 3. hebben met een onmiskenbaar fenomeen? Ja, onmiskenbaar dienen morele dilemma’s zich aan. Een ambtenaar neemt binnen het werkgebied van de organisatie iets waar dat volgens hem potentieel riskant is voor de organisatie of de omgeving en dus niet door de beugel kan, en stuit op een interne muur. Om het in mijn eigen domein te houden: communicatieadviseurs bij de rijksoverheid hebben een verhoogde kans dat ze te maken krijgen met schurende belangen op het vlak van loyaliteit, waarheid en invloed. De loyaliteit van de woordvoerder bijvoorbeeld bij kritiek op de bestuurder, de waarheid van de opsteller van een persbericht of vouwblad waarin voor- en nadelen ruimte moet worden toebedeeld en de invloed die je hebt om de publieke opinie in een gewenste richting te bewegen. Wie dilemma’s waarneemt staat voor keuzes en als die keuzes zich als lastige kluiven aandienen, komt professionaliteit om de hoek kijken: aan de hand van welke maatstaven kom je tot je beslissing? Rob van Es 1 heeft erop gewezen dat vier typen maatstaven daarbij kunnen concurreren: persoonlijke, organisatorische, publieke en beroepsgebonden toetsstenen van wat deugt. Wie, net als Peter, stuit op een interne rem, zal keuzes moeten maken. Uit de verhalen tijdens de twee werkbijeenkomsten blijkt dat daarbij onvermijdelijk angst om de hoek komt kijken. Dat kan in meerdere gedaanten zijn: groepsdwang bijvoorbeeld, faalangst, angst een aanstelling of carrière mis te lopen, moeten overwonnen worden. Bij het nemen van die horde kunnen anderen helpen, maar komt het per saldo aan op eigen kracht: dapperheid. Dapperheid, een deugd? Is het verwonderlijk dat we in Nederland niet één verklaring voor het begrip hebben, maar wel een flinke dosis synoniemen? Vind bij dapperheid: bravoure, durf, heldhaftigheid, kloekmoedigheid, lef, manmoedigheid, moed, stoutmoedigheid, zelfverzekerdheid… Zoals de Eskimo’s vele woorden voor sneeuw hebben en wij voor regen een bonte reeks woorden uit de letterkast kunnen trekken. ‘De dappere is dapper omdat hij iets goeds wil bereiken (algemeen belang, lange termijn, veiligheid) en daar iets voor over heeft’, zei ethicus Marcel Becker tijdens een van de sessies in het CAOP-huis aan het Lange Voorhout. De dappere is zich bewust van de betekenis van het maken van goede afwegingen, niet om bijvoorbeeld de
4. carrière van de leidinggevende te beschermen, of om toe te geven aan een eigen belang, bijvoorbeeld vanuit een psychologisch probleem of ‘overambitie’. Er is sprake van een intrinsieke motivatie die ook het primaire gevoel van emotie overstijgt en raakt aan een opvatting over wat hoort of niet hoort bij het uitoefenen van een ambacht. We kunnen het begrip moeiteloos toevoegen aan de reeks deugden waar we ons op verlaten. Tenminste als we de rekkelijke uitleg aan dat begrip geven, zoals socioloog Kees Schuyt dat doet 2 . Anders dan waarden en normen, vestigen deugden de aandacht op wat we kunnen doen: hoe we het juiste evenwicht kunnen vinden, niet zwichten voor de verleiding van de overdrijving, het extremisme of de extravagantie. Het klassieke rijtje – met trouw, barmhartigheid, eenvoud en tolerantie – volstaat niet meer om de spreekwoordelijke deugd in het midden te vinden. Schuyt introduceert vindingrijkheid, speelsheid, goed kijken en nauwkeurig observeren. En ook deze: verhalen vertellen! In die suggesties resoneert de verzuchting van emeritus dominee Nico ter Linden dat de kerken leeglopen omdat ze geen ‘vertelgemeenschappen’ zijn. In lijn met die suggesties past het dapperheid te zien als een deugdzame houding om in morele onzekerheid richting én uiting te kunnen geven. Overheid als risico-omgeving Misschien begint alles wel met een flink staaltje zelfkastijding. De wervers afficheren de rijksoverheid graag als een dilemmarijke werkgever. Posters en filmpjes met puzzelstukjes laten zien hoe lastig het is om bij te dragen aan ‘de gezaghebbende toedeling van waarden’ zoals Easton (1971) het fenomeen overheid zo mooi samenbalde. Voeg hierbij zo u wilt de filmpjes van Defensie of de politie. Bij de overheid komt het erop aan, de overheid vraagt je alles eruit te halen wat je in huis hebt. ‘Door ambtenaar te worden ben je ingetreden in de grote gemeenschap van hen die geroepen zijn, met inzet van al hun krachten, het algemeen belang te dienen; bin- 1 Rob van Es (redactie) ,‘Communicatie en ethiek. Organisaties en hun publieke verantwoordelijkheid’, Boom 2004 183 2 Kees Schuyt, ‘Wees precies, vindingrijk en speels, dertien praktische nieuwe deugden om direct te beoefenen’, NRC Handelsblad 29 augustus 2006
Page 1 and 2:
Liber Amicorum “Zoals een goed am
Page 3:
Liber Amicorum “Zoals een goed am
Page 6 and 7:
IV © 2010, Ien Dales Leerstoel Ide
Page 8 and 9:
V 1 17 29 33 43 61 73 Inhoudsopgave
Page 11 and 12:
1. Prof. dr. J.Th.J. van den Berg D
Page 13 and 14:
Integriteit wordt gekoesterd in dia
Page 15 and 16:
Het pijnlijke van onze tijd is dat
Page 17 and 18:
Daarvoor moet je zelf de generalist
Page 19 and 20:
4. Max Weber en de Nederlandse trad
Page 21 and 22:
5. Een ambtenaar moet een leven lan
Page 23:
6. De opzet van dit boek De auteurs
Page 27 and 28:
mr. dr. R.K. Visser 1 Het ministeri
Page 29 and 30:
ten de minister informeren over all
Page 31 and 32:
Het ministeriële dilemma Hier kome
Page 33 and 34:
Toch is weten van belang Vervolgens
Page 35 and 36:
ambtelijke positie nooit helemaal k
Page 39 and 40:
1. 2. H. Wiegel De minister en zijn
Page 41:
4. Ik las dat het overkoepelend the
Page 44 and 45:
34 tievoorziening. Informeren is nu
Page 46 and 47:
36 was hier zo alert op omdat het e
Page 48:
38 Zeker het overwegen waard voor a
Page 53 and 54:
1. Wout Buitelaar De overheidsorgan
Page 55 and 56:
2. Historisch gezien heeft de ambte
Page 57 and 58:
Belangrijk is hier dat er een bepaa
Page 59 and 60:
Tevens is het belangrijk om de mate
Page 61 and 62:
dernemingsraad (OR) van een dienst
Page 63 and 64:
5. gezocht tussen indirecte en dire
Page 65 and 66:
Prof. dr. W.L. Buitelaar, als hoogl
Page 67 and 68:
Drucker, M. (2003), Organisatievern
Page 69:
Sikkel, M. (2010a), ‘Medezeggensc
Page 72 and 73:
62 teur van het Kabinet van de Koni
Page 74 and 75:
64 lingssamenwerking, Hendriks, Laa
Page 76 and 77:
66 van de minister staat niet ter d
Page 78 and 79:
68 in beginsel verboden was rechtst
Page 80:
70 Ron heeft het geluk gehad dat hi
Page 84 and 85:
74 Zijn dienstijver krijgt inderdaa
Page 86 and 87:
76 Dat trekt z’n sporen. Het decl
Page 88 and 89:
78 starheid, zorgvuldigheid hetzelf
Page 91:
Ambtelijke deugden en integriteit 8
Page 94 and 95:
84 onderling botsen: niet alleen on
Page 96 and 97:
86 zei eens dat wie zelf, op een ei
Page 98 and 99:
88 zodra het zich voordoet. Zo iema
Page 100 and 101:
90 lang de ‘kardinale’ deugden.
Page 102:
92 Dales Award (!) uitreiken, en al
Page 106 and 107:
Tankeren een prikkelende en ook noo
Page 108 and 109:
Regel 10 Omgang Leidinggevenden en
Page 110 and 111:
100 Toen ik dit overzicht van regel
Page 112 and 113:
102 • regels in een dynamische we
Page 114 and 115:
104 In de tweede plaats: door regel
Page 116 and 117:
106 • een arbeidsorganisatie die
Page 118 and 119:
108
Page 120 and 121:
110 Het tweede sleutelwoord is ‘m
Page 122 and 123:
112 Publieke verantwoording is imme
Page 124 and 125:
114
Page 126 and 127:
116 integriteitsbeleid gedurende de
Page 128 and 129:
118 en goed ambtenaarschap. De maat
Page 130 and 131:
120 te blijven noemen en is de uitd
Page 132 and 133:
122 Risicoanalyse van kwetsbare geb
Page 134 and 135:
124 bestuur’ van de Vrije Univers
Page 136 and 137:
Lastig: - in managementcontracten w
Page 138 and 139:
128 Wij denken dat Ron met ons de n
Page 140 and 141:
130
Page 142 and 143: 132
Page 144 and 145: 134 gender dan die van Niessen, hoe
Page 146 and 147: 136 Een reeds lang voortdurende dis
Page 148 and 149: 138 1. Op weg naar één arbeidsrec
Page 150 and 151: 140 2. kosten reeds premies aan de
Page 152 and 153: 3. 142 rechtskracht krijgt voor all
Page 154 and 155: 144 de bepaling over de bescherming
Page 156 and 157: 146 Hiermee eindig ik deze bijdrage
Page 158 and 159: 148
Page 160 and 161: 150 Ik kan het daarom niet laten de
Page 162 and 163: 152 Ons denken over de overheid in
Page 164 and 165: 154 De ROP is een orgaan waarin de
Page 166 and 167: 156 - centraal overleg: een mini-CG
Page 168 and 169: 158
Page 170 and 171: 160
Page 172 and 173: 162 lijk van de SGP op religieuze g
Page 174 and 175: 164 straffen ingevoerd. De eed vorm
Page 176 and 177: “Dat sweere ick, dat ick omme te
Page 178 and 179: 168 toch te kunnen laten toetreden
Page 180 and 181: 170 werd, zoals al besproken, de op
Page 182 and 183: 172 belang van het rituele aspect v
Page 184 and 185: 174 onele onafhankelijkheid van amb
Page 186 and 187: 176 De eed berust dus op zaken die
Page 188 and 189: 178 Hirzel, R. (1902). Der Eid. Ein
Page 190 and 191: 180
Page 194 and 195: 184 nen de sfeer van recht en wet h
Page 196 and 197: 186 zich doordat relaties, overeenk
Page 198 and 199: 188 a) Wat wil ik? Het gaat hier in
Page 200 and 201: 190 ‘government by amateurs’. D
Page 202 and 203: 192
Page 204 and 205: 2. 194 Daarna richt ik de focus op
Page 206 and 207: 196 Moldavië). In dat arrest geeft
Page 208 and 209: 4. procedure bestaat. 7 Dat is ook
Page 210 and 211: 200 Als we het erover eens zijn dat
Page 212 and 213: 5. 202 den aan de verantwoordelijke
Page 214 and 215: 204
Page 216 and 217: 206
Page 218: 208
show all

“Zoals een goed ambtenaar betaamt” Liber Amicorum - CAOP

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?