“Zoals een goed ambtenaar betaamt” Liber Amicorum - CAOP
“Zoals een goed ambtenaar betaamt” Liber Amicorum - CAOP
“Zoals een goed ambtenaar betaamt” Liber Amicorum - CAOP
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
ten de minister informeren over alles wat hem of haar kan helpen<br />
zijn of haar ministeriële verantwoordelijkheid te dragen.” Hiermee<br />
schakelt Niessen over naar het hoofddoel van zijn verhaal, de verantwoordelijkheid<br />
van ambtenaren en het ambtelijke apparaat.<br />
Daarbij komt onder meer het vraagstuk aan de orde van de directe<br />
publieke en politieke aanspreekbaarheid van ambtenaren. Ook<br />
hier toont Niessen zich <strong>een</strong> aanhanger van de zuivere leer. Politieke<br />
verantwoordelijkheid van ambtenaren zou kunnen gaan werken<br />
als het afweermechanisme voor ministers: laat de ambtenaren<br />
maar zichtbaar worden, dan treft de minister g<strong>een</strong> blaam meer.<br />
Politieke verantwoordelijkheid van ambtenaren past niet in ons<br />
staatsrechtelijk systeem. Het zou onmiddellijk de vraag doen rijzen<br />
wie de baas is op het ministerie, aldus Niessen. De <strong>ambtenaar</strong><br />
is niet democratisch gelegitimeerd om politieke verantwoording<br />
af te leggen. Dat ambtenaren g<strong>een</strong> politieke verantwoordelijkheid<br />
hebben, beoogt naar twee kanten bescherming te bieden. Het beschermt<br />
de minister tegen ambtenaren die anders, met <strong>een</strong> eigen<br />
politieke verantwoordelijkheid, ook binnen het ministerie eigen<br />
beleidsbevoegdheden zouden opeisen. Anderzijds beschermt het<br />
de <strong>ambtenaar</strong> tegen de rol van zondebok terwijl de minister dan<br />
rustig kan blijven zitten.<br />
Maar dit alles betekent wel het nodige voor het ambtelijk handelen.<br />
Ambtenaren dienen zich te realiseren dat zij functioneren binnen<br />
de context van de democratische controle. Zij zijn <strong>een</strong> instrument<br />
om de minister zijn politieke verantwoordelijkheid te kunnen laten<br />
dragen. Tegelijkertijd moeten zij ook handelen binnen de context<br />
van de rechtsstaat, dus met inachtneming van wet- en regelgeving<br />
en van de beginselen van behoorlijk bestuur, van rechtszekerheid,<br />
rechtsgelijkheid en zorgvuldigheid. Ook de politiek heeft zich aan<br />
de regels van het recht en de rechtsstaat te houden.<br />
Het blijft tobben<br />
Terug naar het heden. Sinds de publicatie van Niessen is inmiddels<br />
ruim twintig jaar verstreken. Twintig jaar waarin bijna twintig ministers<br />
en staatssecretarissen moesten aftreden in verband met hun<br />
ministeriële verantwoordelijkheid. Het leerstuk van de ministeriele<br />
verantwoordelijkheid is in die tijd verder ontwikkeld en verder<br />
19
Change language