Karizmatik Liderlik Ve Örgüt Kültürü İlişkisi Üzerine Bir Uygulama

40
1978 yılında siyasi liderlerle ilgili yapmış olduğu çalışmalar işlemci liderliğin yapı taşını
oluşturmaktadır (Gül, 2003: 12).
İşlemci (Etkileşimci) liderlik, karşılıklı alış-verişi gerektirir ki bu alış-verişte
liderler izleyicilerine verilen görevleri yapmalarını, örgüte bağlılık ve sadakat
göstermelerini teşvik eden ödüller ve müeyyideler kullanır. Sosyal alışverişin doğası gereği
lider bir yandan yetki ve otoritesini kullanarak izleyicilerin davranışlarını kontrol eder
diğer yandan ise istek ve ihtiyaçlarını karşılar. İzleyicilerinin itaatkâr ve işe istekli
olmarında lider örgütsel kaynakları kullanmaktadır. Davranışın kontrol edilmesinde ve
düzeltilmesinde bir çeşit uyarım-tepki modeli sergiler (Grundstein-Amado, 1999: 150).
İşlemci liderler üç tip yönetim tarzı sergilerler (Alkın, 2006: 94-95):
Koşullu ödüllendirme, liderler yetkilerini üstün performans gösteren
çalışanları ödüllendirmek için kullanırlar. Burada ödüller parasal ya da statü verme
biçimindedir. Çalışanlar kendilerinden beklenenler hakkında bilgi sahibidirler.
Aktif olarak istisnalarla yönetim, liderler çalışanların geçmişten gelen
faaliyetlerini daha etkin ve verimli kılmak üzere iş yaptırmak yolunu seçmişlerdir. İşin
başında belli bir standart belirlenir ve bir problem oluşana kadar herhangi bir müdahalede
bulunmazlar. Burada hatalara odaklanılması ve yaptırım uygulanması çalışanlar üzerinde
gerilim yaratabilir.
Pasif olarak istisnalarla yönetim ise, liderler hiçbir şekilde çalışanlar ile
ilgilenmezler, ancak hedeflenen standartlara ulaşılamadığında müdahale ederler. Bu ancak
kendi kendisini yönetme konusunda gelişmiş çalışanlar üzerinde etkin bir yönetim tarzıdır.
İşlemci liderler, geçmişteki olumlu ve yararlı gelenekleri devam ettirme ve bunları gelecek
nesillere aktarma konusunda oldukça başarılıdırlar. İşlemci liderlik, bir örgütün amaçlarına