Karizmatik Liderlik Ve Örgüt Kültürü İlişkisi Üzerine Bir Uygulama

53
daha iyi ortamlar oluşturabilen, özellikle izleyenlerini alışılmadık bir motivasyonel enerji
vermekte yetenek sahibi olan kişiler olarak tarif edebiliriz (Begeç, 1999: 87-88).
II.2.2. Karizmatik Liderlerin Ortaya Çıkışını Kolaylaştırıcı Koşullar
Karizma ve karizmatik liderlik çeşitli topluluklarda çeşitli şekillerde ortaya
çıkabilir. Karizmatik liderlerin bazen dini bir lider, bazen askeri bir deha veya bir şirket
yöneticisi rollerinde ortaya çıktıkları görülmektedir. Dünyaca tanınmış karizmatik liderlere
örnek olarak Hz.Muhammed (S.A.V.), Rahibe Terasa gibi dini liderleri, Martin Luther
King ve Malcolm X gibi sivil haklar ve özgürlük savunucularını, Atatürk, Hitler, Churchill,
Mao, De Gaulle, Gandhi veya Castro gibi politik liderleri ya da Lee Iacocco ve Anita
Roddick gibi iş idarecilerini göstermek mümkündür. Bu liderlerin tamamı farklı örgüt
tiplerinde farklı yollarla ortaya çıkmışlardır. Ancak tamamı vatandaşları, inananları,
üyeleri, izleyenleri ya da çalışanları üzerinde kendi fikirlerini kabul ettirmede aynı başarıyı
göstermişlerdir (Gül, 2003: 27).
Karizmatik liderler genellikle kriz ve kaos koşulları sonucunda ortaya
çıkmaktadırlar. Atatürk, Gandhi, Hitler ve M.Luther King gibi tarihe mal olmuş büyük
karizmatik liderlerin tamamı ülkelerinin olumsuz koşullarının bir ürünüdür. Ekonomik
kriz, siyasi istikrarsızlıklar veya savaş durumu gibi olumsuz koşullar toplumların
kahramanlara duyduğu gereksinimi artırmaktadır. Özellikle yeterince organize olamamış
toplumlar, birçok konuyu düzene koymak ve sıçrama yapmak için bir kahramana ihtiyaç
duymaktadırlar (Baltaş, 2000: 105).
Hepimizin bildiği gibi kriz zamanlarında çeşitli ihtiyaçlarımızın bir lider
tarafından doyurulması gereksinimi her geçen gün artmaktadır. Çünkü kriz dönemlerinde
meydana gelen olumsuzluklar izleyenlerin bağımlılık isteklerini uyarmaktadır. Böyle
zamanlarda geniş grup üyelerinin kendilerini idare etme yetenekleri zayıflar ve güçlü,