İnklüziv və öyrənmə üçün əlverişli sinifdə pozitiv nizam-intizam

96 İnklüziv və öyrənmə üçün əlverişli sinifdə pozitiv nizam-intizam
Münaqişələrin həlli
Sizin, o cümlədən şagirdlərinizin və valideynlərinin səylərinə baxmayaraq,
sinif və məktəb mühitində bir çox problemlər şagirdlər arasında münaqişlərlərdən
yarana bilər və bu məsələ valideyn-müəllim iclaslarının keçirilməsi
üçün ümumi səbəb təşkil edir (ancaq heç bir halda bu yeganə səbəb
deyil). Bu münaqişələrə alçaldıcı replika (təhqir), sataşma, dalaşma,
qarşılıqlı ünsiyyət ardıcıllığı problemi və oyun meydançalarının imkanları,
materialların əldə olunması və ya onlara yiyələnmə, hətta akademik işlərlə
bağlı münaqişələr də daxil ola bilər. Bu münaqişələr xüsusilə məsxərədən
yaranır və münaqişələr müzakirə olunmadıqda və ya onlara vasitəçilik edilmədiklə,
sürətlə arta bilər.
Nizamsızlığı və yanlış davranışı azaltmaq üçün yaxşı yol şagirdlərə öz münaqişələrini
necə həll etməyi öyrətməkdən ibarətdir. Sinfin idarəolunması
problemlərinin həlli ilə yanaşı, bu yanaşma şagirdlərə sinif xaricində xidmət
edəcək faydalı bacarıqları öyrədir. 73
Şagirdlər arasında münaqişələrin həlli ilə bağlı araşdırma aşağıdakı vacib
məqamları ortaya çıxarıb: 74
a) məktəblərdə şagirdlər arasında münaqiləşələr tez-tez baş verir
(baxmayaraq ki, bu münaqişələr nadir hallarda ciddi xəsarətə səbəb
olur);
b) təlim görməmiş şagirdlər adətən təhlükəli nəticələr yaradan münaqişə
strategiyalarından istifadə edir və bu şagirdlər digərləri ilə
davam edən münasibətlərin əhəmiyyətliliyini nəzərə almırlar;
c) münaqişələrin həlli və yaşıdlar arasında mübahisələrdə vasitəçilik
proqramının şagirdlərə danışıq və vasitəçilik bacarıqlarının tədrisində
daha effektiv olması görünür;
d) təlimdən sonra şagirdlər bir qayda olaraq ümumilikdə konstruktiv
nəticələrə gətirib çıxaran bu danışıq bacarıqlarından istifadə edir,
və
73. Classroom Management and Discipline. http://education.calumet.purdue.edu/vockell/edps530/
Chapter%2013.htm [accessed online on 10/6/2005]
74. Johnson, D.W., Johnson, R.T., Dudley, B., and Burnett, R. “Teaching students to be
peer mediators,” Educational Leadership, 50(1), 10-13, 1992.