İnklüziv və öyrənmə üçün əlverişli sinifdə pozitiv nizam-intizam

İnklüziv və öyrənmə üçün əlverişli sinifdə pozitiv nizam-intizam 11
Şifahi şəkildə cəzalandırma və əsəb hallarının idarə edilməsi
Neqativ intizam şagirdin davranışını idarə etmək üçün tətbiq olunan cəza
növüdür. Lakin şagirdin vurulması və ya ağrılı bir şəkildə cəza çəkməsi,
tez-tez tətbiq olunan şagirdlərə yönəlmiş qısa şifahi əmrlər və ifadələr,
şiddətli şəkildə tətbiq olunan fiziki cəza və onların alçaldılması
belə heç bir nəticə vermir. Cismani cəza tətbiq etməyən müəllimlər bunun
əvəzinə neqativ intizam vasitəsindən istifadə edə bilər. Lakin, cismani
cəza kimi bu da şagirdlərdə əsəb və aqressivliyin yaranmasına və hətta
özünə inamın belə azalmasına gətirib çıxarır. Neqativ intizam strategiyalarına
aşağıdakılar daxildir:
Əmrlər – “Otur və sakit dur!” “100 dəfə yaz!” “Mən vaxtımı belə mənasız
tapşırıqlara sərf etməyəcəm”
Qadağan bildirən ifadələr – “Onu etmə!”
Əsəbi şəkildə olan ifadələr – “Sənin vəziyyətin düşündüyündən daha
pisdir!”
Mühakimə edən ifadələr– “Ən yaxşı bacardığın budur!”
Hədələyici ifadələr – “Əgər söhbəti dayandırmasan, səni direktorun
otağına aparacam!”
Alçaldıcı ifadələr – “Yaxşı yazmağı nə vaxt öyrənəcəksən?”
Biz bu strategiyalari əsəbi olduğumuz zaman cismani cəza ilə yanaşı istifadə
edirik. Lakin əsəblərinizi idarə etmək üçün daha müsbət yollar vardır.
Bəzi müəllimlər uşaqlara “Sakitləşmək üçün bir az vaxta ehtiyacım var,
indi əsəbiyəm.” deyir. Digərləri sinfi tərk edib 10-a qədər sayaraq sakitləşməyə
çalışırlar. Bununla yanaşı, bəzi müəllimlər öz hisslərini uşaqlarla
bölüşərək onlara nəyin onu narahat etdiyini izah etməyə çalışır. Bundan
sonra isə uşaqlar nəyi etməməli olduqlarını və bunun səbəbini öyrənmiş
olurlar. Ola bilər ki, bunu yenidən etsinlər, lakin artıq onlar öz hərəkətlərinə
görə məsuliyyət daşımaqla yanaşı bunun nəticələrini də nəzərə almış
olurlar. Bəs sizin üçün ən yaxşısı nə olardı?