İnklüziv və öyrənmə üçün əlverişli sinifdə pozitiv nizam-intizam

İnklüziv və öyrənmə üçün əlverişli sinifdə pozitiv nizam-intizam 71
♦
♦
♦
♦
♦
♦
Yaxşı fəaliyyət göstərən sinif yaratmaq məqsədilə aşağıda qeyd
olunan məsələlər üçün qaydaları hazırlamağı və ya gözləntiləri
müəyyən etməyi düşünün: a) müddət və ya günün əvvəli və sonu, o
cümlədən davamiyyət necə keçəcək və şagirdlər bu müddət ərzində
nə edə bilər və ya nə edə bilməz; b) material və avadanlıqdan istifadə;
c) gözlənilməyən ehtiyaclar üçün necə icazə almaq (məsələn,
tualetə getmək və ya qələmi yonmaq kimi); d) sərbəst iş və müstəqil
qrup işi prosedurları; və e) şagirdlər sualları neçə soruşmalı və ya
necə cavablandırmalı.
Sinif mühitini düzgün təşkil edən və uğurlu öyrənməni təşviq edən
qaydaları seçin. Saqqız çeynəmək və ya yerində rahat oturmamaq
kimi bəzi davranışlar, ehtimal ki, səsli və ya diqqət dağıdıcı olmadıqları
halda öyrənməyə böyük dərəcədə maneə törətmir.
Ardıcıl şəkildə tətbiq etmək istəmədiyiniz və ya edə bilmədiyiniz
sinif qaydalarını hazırlamayın.
Qaydaları mümkün qədər aydın və başa düşülən şəkildə hazırlayın.
Onlar davranış baxımdan göstərilməlidir: “Dava etməyin” əvəzinə
“Çox əl-qol atmayın” ifadəsi daha aydındır və daha müsbət mesaj
göndərir.
Məktəbdə hər bir kəs tərəfindən yekdilliklə razılaşdırılan və ya riayət
olunan qaydaları seçin. Şagirdlər sinfinizdə müəyyən bir şəkildə
davrana bilməyəcəklərini, lakin digər siniflərdə bunu edəbiləcəklərini
öyrənsələr, onlar pis davranışdan nə dərəcədə “uğur əldə edə
biləcəklərini” görmək üçün hədləri sınaqdan keçirəcəklər.
İlk növbədə şagirdlərinizi sinif qaydalarını hazırlamağa sövq edin!
Siz bu prinsiplə başlaya bilərsiniz: “Gördüyünüz işlər sinif yoldaşlarınız
və müəlliminiz kimi başqalarının hüquqlarına müdaxilə etmirsə,
bu sinifdə istədiyinizi edə bilərsiniz”. Bu “hüquqlara əsaslanan”
yanaşmadan istifadə edərək, şagirdlərinizdən hansı davranışların
məqbul, hansı davranışların isə başqalarının hüquqlarını pozduğuna
görə qeyri-məqbul olduğunu müəyyən etməyi xahiş edin. Bu hüquqlara
riayət etmək üçün qaydalar və bu qaydaların pozulmasına görə
cərimələr hazırlayın. Yadda saxlayın ki, bu cərimələr uşağa öyrənməyə
kömək etməli və yanlış davranışın xarakterinə uyğun olmalıdır,
yəni uşaq və sinfin ən yaxşı maraqlarına cavab verməlidir. Sonra
şagirdlərdən sinifdə görünən yerdə nümayiş oluna bilən “sinif kons-