İnklüziv və öyrənmə üçün əlverişli sinifdə pozitiv nizam-intizam

İnklüziv və öyrənmə üçün əlverişli sinifdə pozitiv nizam-intizam 13
başlayır və bunun öyrənməyə demək olar heç bir köməyi yoxdur. Cismani
cəzalandırmanın növləri isə müxtəlif mühitlərə uyğun olaraq aşağıdakı kimi
fərqlənirlər:
• Əl və ya hər hansı bir əşya ilə uşağı vurmaq (məsələn, qayış, kitab,
ayaqqabı, xətkeş, çubuq,qamçı və s.)
• Uşağı təpikləmək, silkələmək və ya itələmək
• Çimdikləmək və ya saçını yolmaq
• Uşağı narahat vəziyyətdə dayanmağa məcbur etmək
• Uşağı daha çətin və ağrılı fiziki gücə və ya əməyə məcbur etmək
• Yandırmaq və ya başqa şəkildə uşağı qorxutmaq
• Uşağı iyrənc nə isə yeməyə məcbur etmək (məsələn, sabun)
Cismani cəzalandırma uşaqlarda fiziki ağrını hiss etməyə yönələrkən, alçaldıcı
cəzalandırma isə onlarda psixoloji fəsadlar yaranmasına səbəb
olur. Mənfi şifahi cəzalandırmaya bir başqa misal olaraq, amma daha şiddətlisi,
cəmiyyətin fərdə lağ etməsi, sarkazm, hədə-qorxu, qışqırmaq və
əmr etmək, başqalarının qarşısında onları pis vəziyyətə qoyaraq insanlar
tərəfindən alçaldılmasına gətirib çıxaran mənfi yanaşma tərzini göstərmək
olar.
Cismani cəzalandırma daha vizual olarkən, emosional cəzalandırmanı aydınlaşdırmaq
bir o qədər çətindir. Bununla bərabər, uşağı bayıra çıxardaraq
günəşin altında saatlarla qalmağa məcbur etmə və onun özünə inamının cəmiyyət
tərəfindən alçaldılması və ya paltarının hətta yeməyinə belə zərər
yetirib və bunun inkar edilməsi belə cismani cəzalandırma hesab olunur.
Əslində isə cismani və emosional cəzalandırma arasında aydın bir şəkildə
fərqləndirmə yoxdur. Uşaqlar bir qayda olaraq cismani cəzalandırmanı elə
alçaldıcı və emosional cəzlanadırma kimi başa düşürlər. 11 Bu sənəddə elə bu
səbəblə biz fiziki və mənəvi cəzalandırmanı cismani cəzalandırmanın tərkib
hissəsi kimi göstərmişik.
11. Ending Corporal Punishment of Children in Zambia. Save the Children Sweden,
Regional Office for Southern Africa, Arcadia, 2005.