İnklüziv və öyrənmə üçün əlverişli sinifdə pozitiv nizam-intizam

80 İnklüziv və öyrənmə üçün əlverişli sinifdə pozitiv nizam-intizam
8-14 müddəaları avtoritet üslübu xarakterizə edir; “Gəl birlikdə işləyək.”
Şagirdlərin davranışlarına məhdudiyyət qoyulmasına baxmayaraq qaydalar
izah olunur və onlara bu limitlər daxilində azadlıq verilir. Avtoritet
üslubda müəllim özünə güvənən və səriştəli davranışı həvəsləndirir. Əlavə
olaraq, o, şagirdləri məqsədəyönlü olmağa və daha çox nailiyyətlər əldə
etməyə təşviq edir. Adətən müəllim uşaqlara layihədə rəhbərlik etməyin
əvəzinə onlara yol göstərir və bələdçilik edir. 61
15-21 müddəaları liberal idarəetmə üslubunu təmsil edir; “Siz dediyiniz
kimi olsun.” Liberal müəllim şagirdlər üzərində çox az nəzarət və ya tələblər
qoyurlar. Sözügedən müəllim şagirdlərin motiv və fəaliyyətlərini qəbul
edir, lakin onların davranışlarına demək olar ki, nəzarət etmir. O, uşaqların
xətrinə dəyməkdən və ya hisslərinə toxunmaqdan çəkinir, o cümlədən
şagirdlər və məcburi qaydalara yox deməkdə çətinlik çəkir. Bu növ müəllimlərin
şagirdlər arasında populyar olmasına baxmayaraq onların həddindən
artıq “əzizləmə” üsulu şagirdlərin sosial səriştəsi və özünü tənzimləməsini
itirməsinə səbəb olur. Müəllim belə yumşaq olduqda şagirdlərin sosial
cəhətdən qəbul edilən davranışları öyrənməsi çətinləşir. Onlardan qarşısında
qoyulan tələblərin azlığı çox vaxt nailiyyətlər əldə etmək üçün motivasiyanı
aşağı salır. 62
Nəhayət 22-28 müddəaları biganə üslubu təmsil edir; “Ürəyin istədiyini et.”
Biganə müəllim sinifə çox müdaxilə etmir. Çox az tələblər qoyur və tələblər
qoyduğu halda ümumilikdə laqeydlik nümayiş etdirir. Biganə müəllim sadəcə
olaraq şagirdləri məcbur etmək istəmir. Belə ki, o hesab edir ki, sinifin
hazırlaşdırılması səylərin sərf edilməsinə dəyməz. Həmçinin, sinifdə nizam-
intizam da olmur. Bu laqeyd mühitdə şagirdlər ünsiyyət bacarıqlarını
təcrübədən keçirmək və müşahidə etmək üçün çox az imkanlara malikdir.
Cüzi sayda tələblərin və nizam-intizam qaydalarının olması nailiyyətlər əldə
etmək üçün motivasiyanın aşağı düşməsi və özünü idarəetmənin zəifləməsinə
səbəb olur. 63
Əgər hələ də hansı idarəetmə üslubunun sizinkinə daha yaxın olduğunu
müəyyən etməkdə çəkinlik çəkirsinizsə həmkarınız, köməkçinizin və ya
yuxarı sinif şagirdlərindən bir və ya iki gün ərzində sizi müşahidə etməsini
xahiş edin. Sonra onlardan xarakteristikaların siyahısını və yuxarıdakı
idarəetmə üslublarını oxumağı, habelə onlardan hansının sizə daha yaxın
61. http://education.indiana.edu/cas/tt/v1i2/authoritative.html
62. http://education.indiana.edu/cas/tt/v1i2/laissez.html
63. http://education.indiana.edu/cas/tt/v1i2/indifferent.html