İnklüziv və öyrənmə üçün əlverişli sinifdə pozitiv nizam-intizam
Bu vəsait Avropa İttifaqının maliyyə dəstəyi ilə “Regional İnkişaf” İctimai Birliyi tərəfindən icra olunan “Müəllimlərin inklüziv təhsil sahəsində bacarıqlarının artırılması” layihəsi çərçivəsində tərcümə edilmiş və nəşr olunmuşdur. Bu vəsaitin azərbaycan versiyası onlayn istifadəyə açıqdır (https://inkluzivtehsil.az/library).
Bu vəsait Avropa İttifaqının maliyyə dəstəyi ilə “Regional İnkişaf” İctimai Birliyi
tərəfindən icra olunan “Müəllimlərin inklüziv təhsil sahəsində bacarıqlarının
artırılması” layihəsi çərçivəsində tərcümə edilmiş və nəşr olunmuşdur.
Bu vəsaitin azərbaycan versiyası onlayn istifadəyə açıqdır
(https://inkluzivtehsil.az/library).
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
İnklüziv və öyrənmə üçün əlverişli sinifdə pozitiv nizam-intizam 41
uşaqlar yalnız sizin hakimiyyətinizə çətinlik yaratdıqda, qaydalara qarşı
qoyduqda əhəmiyyətli olduqlarını zənn edirlər. Belə uşaqlar yalnız hakimiyyətin
sinfə mənsubluq yaratması barədə yanlış inanca sahibdirlər. Onlar
sizin dalaşmaq istəmədiyinizi hiss edən kimi nə qədər irəli gedə biləcəyinizi
ölçmək üçün sizə qarşı çıxa və sizi tabe etməyə çalışa bilərlər.
Güc mübarizəsində verilə biləcək təbii reaksiya əsəbiləşmək və qəzəb nümayiş
etdirməkdir. Bu zaman fiziki cəza növlərindən istifadə etməklə mübarizəyə
birdəfəlik son qoymaq istəyi yarana bilər. Bu, sadəcə müvəqqəti
fasiləni təmin edəcəkdir. Güc mübarizəsi göstərən zaman mehriban, lakin
əsaslı hərəkətlər nümayiş etdirmək lazımdır. Danışıq üsulu çox kiçik ölçüdə
müsbət təsir göstərə bilir. Çox zaman, o, mübarizəni alovlandırır. Siz
şagirdin deyil, özünüzün necə hərəkət edəcəyiniz barədə bir qərara gəlməlisiniz.
Güc axtarışında olan şagirdlərlə yola getməyin ən ümumi üsulu onlarla
konfliktdən yayınmaqdır. Unutmayın: münaqişə üçün iki tərəf lazımdır. Sakitləşin,
seçimlər verin və uşağın bu seçimlərə əsasən etdiyi davranışın nəticəsinin
ortaya çıxmasına imkan verin. Hətta onları yardıma cəlb etməklə
əməkdaşlıqlarını qazana bilərsiniz. Misal üçün, deyə bilərsiniz: “Yaxşı, sinfə
vaxtında gəlmək istəmirsən. Başa düşürəm. Bəs jurnalın yoxlanışı zamanı
gəlməyənləri qeyd etməkdə mənə kömək edə bilərsən?” Bu halda sizə
hakimlik etmək üçün güc axtarışında olan uşağın üzərinə məsuliyyət qoyur
və ona qanuni güc verirsiniz.
Qisas
Qisas məqsədi ilə edilən yanlış hərəkətlə başa çıxmaq səbir tələb edir. Sizi
və başqalarını incitməyə meyilli şagird özünün incindiyinə (həqiqi və ya xəyali
surətdə) inanır və qisas almalı olduğunu düşünür. Bu cür şagirdlər özlərini
düzgün anlaşılmayan, məğlub və bədbəxt hiss etdiklərindən bilərəkdən və
ya bilməyərəkdən qisas almaq üçün məqam axtarırlar. Qisas fiziki, şifahi və
hərəkətsizlik göstərmək yolu ilə passivlik şəklində özünü büruzə verə bilər.
Həmçinin səssiz şəkildə, nifrət dolu baxışlar və ya jestlər vasitəsilə də nümayiş
etdirilə bilər. Dolayı yolla şagird sizdən qisas almaq üçün başqa bir
şagirdi incitmək və ya lövhəyə yazı yazmaq kimi yollara əl ata bilər.
Change language