İnklüziv və öyrənmə üçün əlverişli sinifdə pozitiv nizam-intizam

2 İnklüziv və öyrənmə üçün əlverişli sinifdə pozitiv nizam-intizam
“İnklüziv və öyrənmə üçün əlverişli sinif” nədir?
Biz sinif otağına daxil olduqda, dərs keçəcəyimiz uşaqların üzlərini görürük.
Lakin yadımızda saxlamalıyıq ki, bu uşaqlar sinif otağımızın içində olması
gərəkən bütün uşaqlar olmaya bilər. Məktəbə getməsi mümkün olmadığı
üçün bura daxil olmayan digərləri də ola bilər. Eləcə də fiziki olaraq sinif
otağında olanlar oraya məxsus olmadığını hiss edə, dərsdə həqiqi mənada
“iştirak” etməyə, eləcə də pis davrana bilərlər.
İnklüziv və öyrənmə üçün əlverişli sinifdə pozitiv nizam-intizam cinsi, fiziki,
intellektual, sosial, emosional, linqvistik və ya digər xüsusiyyətlərindən asılı
olmayaraq, bütün uşaqları səmimiyyətlə qarşılayır, yetişdirir və öyrədir. Onlar
istedadlı uşaqlar və ya fiziki və ya öyrənmə çətinlikləri olan uşaqlar ola
bilərlər. Onlar küçə uşaqları və ya işləyən uşaqlar, ucqar yerlərdə yaşayan
və ya köçəri insanların uşaqları, linqvistik, etnik və ya mədəni azlıqlardan
olan uşaqlar, İİV/QİÇS təsirinə məruz qalmış uşaqlar və ya digər əlverişsiz
və ya sosial olaraq təcrid olunmuş ərazilərdən və ya qruplardan olan uşaqlar
ola bilər 1 . Belə ki, ILFC müəllimin sinifdə bu müxtəlifliyin dəyərini başa düşməsini
və bütün qızların və oğlanların məktəbə gəlməsini təmin etmək üçün
tədbirlər görməsini nəzərdə tutur. 2
Lakin bütün uşaqları sinfimizə toplamaq məsələnin sadəcə yarısıdır. Digər
yarısı isə onların müxtəlif öyrənmə və davranış ehtiyaclarını qarşılamaqdır
ki, onlar da bizim sinifdə qalmaq istəsinlər. Bütün siniflər dərs keçdiyimiz
uşaqların növləri və öyrəndikləri yollar baxımından müxtəlifdir. Hər bir uşağın
nə öyrənməli olduğu, ən yaxşı necə öyrəndiyi və bizim müəllim kimi hər
bir uşaqla aktiv öyrənmək istəklərinin yaranması üçün necə müsbət əlaqə
qura biləcəyimiz nəzərə alınmalıdır. Eyni zamanda bütün uşaqların bir yerdə
necə öyrənmək istədiklərini araşdırmaq lazımdır.
Uşaqlar irsi amillər, yaşadıqları mühit, yaxud şəxsi və ya psixoloji ehtiyacları
səbəbindən müxtəlif şəkildə davranır və öyrənirlər. 3 Çox zaman uşaq öz
ehtiyaclarının təmin olunmadığını hiss etdikdə, o, pis davrana bilər. Nəticə
etibarilə, uşaqların davranışlarının nədən qaynaqlandığını anlamalı və baş
verməzdən əvvəl pis davranışların qarşısını almağa cəhd edə və davranışla-
1. UNESCO. Embracing Diversity: Toolkit for Creating Inclusive, Learning-Friendly Environments.
Bangkok, 2004.
2. UNESCO. Booklet 3: Getting All Children In School and Learning. Embracing Diversity: Toolkit for
Creating Inclusive, Learning-Friendly Environments. Bangkok, 2004.
3. UNESCO. “Booklet 4: Creating Inclusive, Learning-Friendly Classrooms”. Embracing Diversity:
Toolkit for Creating Inclusive, Learning-Friendly Environments. Bangkok, 2004.