İnklüziv və öyrənmə üçün əlverişli sinifdə pozitiv nizam-intizam

48 İnklüziv və öyrənmə üçün əlverişli sinifdə pozitiv nizam-intizam
Uşaq
Əmək fəaliyyətinə ehtiyac. Evdə və ya işləyərək valideynlərinə maddi
yardım etmək haqqında düşünən şagird dərslərinizdə iştirak etmək
istəməyib, yayınma vasitəsi kimi nizamsız davranışdan istifadə edə bilər.
Belə uşaqlar ailələrinin maddi ehtiyaclarını dərhal qarşılamaq üçün fəaliyyətə
keçməkdə maraqlı olur. Onlar ailələrini iqtisadi cəhətdən təmin
etmək üçün daha uzun müddətli planda təhsillərini tamamlamaq barədə
düşünmürlər. Təhsilin və düzgün davranış qaydalarına əməl etməyin iş imkanlarını
necə artırdığını şagirdlərə göstərmək lazımdır. Onlar məktəbdə,
təlim proqramlarında işlə təmin olunaraq həm öyrənə, həm də maddi qazanc
əldə etməyə cəlb oluna bilərlər. Xüsusi bilik və bacarıqlara nail olmuş
valideyn və ya nüfuzlu cəmiyyət nümayəndələrini dəstək üçün sinfə dəvət
etmək də yaxşı strategiyadır. Onlar uşaqlara öz ixtisasları və sinifdə öyrəndiklərinin
bir ixtisasa yiyələnməkdə faydasını, həmçinin uzun müddətli
planda təhsilin dəyərini öyrədə bilərlər.
Bəzi şagirdlər, xüsusən qızlar məktəb başlamazdan öncə qardaş-bacılarının
qayğısına qalmaq, evi təmizləmək, yemək hazırlamaq və heyvanlara baxmaq
kimi ev işləri görürlər. Bu səbəbdən onların ev tapşırığı etməyə vaxtları
az qalar, məktəbə gec gələ və dərsdə yata bilərlər. Bunlar davranış
problemləri olmayıb, ailədən gələn situasiyaya onların verdiyi cavabdır. Nizam-intizam
qaydalarının tətbiqi bu cür uşaqların davranışını düzəltməyəcəkdir.
Başqa strategiyalar əvəzinə, uşağın həm evdə işlərini görüb, həm
də öyrənməyinə yardım edə biləcək yollar seçilməlidir. Məsələn, dərs zamanı
uşağa daha çox diqqət ayırmaq, ev tapşırığını məktəbdə olarkən yerinə
yetirə bilməsinə şərait yaratmaq, tapşırıqların yerinə yetirilməsində
uşaqların bir-birinə kömək etməsi üçün qrup işi tətbiq etmək və evdə əlavə
hazırlıq keçmək kimi strategiyalar bura aid edilə bilər.
Xəstəlik və aclıq. Uşaqlar xəstə, ac olduqda və ya qidalanmadıqda yaxşı
öyrənə bilmirlər. Bu cür uşaqlar gündəlik həyatda yaşamaq üçün mübarizə
aparan yoxsul ailələrdən gəlirlər. Xəstəlik və aclıq uşağın diqqətini azaldır
və onun müvəffəqiyyət səviyyəsinə ciddi təsir edir. Aşağı müvəffəqiyyət
dərəcəsi yetərsizlik və uğursuzluq hisslərinə səbəb ola bilər, bu isə uşağı
nizamsızlığa yönəldər. Bu uşaqlara yardım etmək üçün görülməli olan tədbirlər
sinfin hüdudlarından kənara çıxaraq, məktəb və icma səviyyələrinə
çatır. Məktəbdə uşaqların qidalanma ehtiyaclarını tam təmin edə biləcək
təlim proqramları tətbiq etmək atılmalı olan ilk addımdır. Xüsusən qızlar
üçün, bu, daha faydalı ola bilər. Qadınlardan ibarət icma qrupları və ya di-