Faglig rapport 2005 - Helse Vest

Forskningsprosjekt 911217:Tidlig cancer i gastrointestinaltraktusProsjektansvarlig: Ole Didrik Lærum (ole.larum@gades.uib.no), Universitetet i BergenKorleis kreftceller spreier seg i mage og tarmkanalenHaukeland med i spennande samarbeid med Danmark og Costa Rica om spreiing avkreftceller i spiserøyr, magesekk og tjukktarm.Hovudmålet er å finna meir ut om kva som skjer når ei celle vert til ei kreftcelle, og korleis ho då er istand til å vandra ut og spreia seg til andre delar av kroppen.Kreft i mage-tarmkanalen varierar svært frå land til lang og med tidsepoke. Til dømes var magekreftsvært hyppig i Noreg for 100 år sidan, medan den no er sjeldan og kreft i tjukktarmen er vortehyppig. Kreft i nedre delen av spiserøyret er sjeldan, men aukar raskt i landet vårt. Det same ser ein idei andre nordiske landa, medan t.d. Costa Rica har svært mykje magekreft. Føremålet medundersøkinga er å samanlikna kreft i mage-tarmkanalen mellom Noreg, Danmark og Costa Rica og sjåom ein kan finna meir ut om dette ved å studera spreiingsmønsteret hjå kreftcellene.Vi undersøkjer difor kva slags mekanismar desse kreftcellene brukar til å bana seg veg gjennomtarmveggen og koma seg ut til andre stader i kroppen. Førebels undersøkingar tyder på at kreftcellenei nedre delen av spiserøyret og i magesekken er særleg effektive i så måte, då dei produserar ulikestoff som lett løyser opp vevet kring dei. Derved er det klar bane til å vandra vidare ut.Prosjektet skjer i samarbeid med Finsenlaboratoriet på Rigshospitalet i Københamn, der dei i mange århar studert slike mekanismar. Dette kan vi nytta direkte på vårt materiale, og vi har allereie fått fleirespennande resultat som no er under skriving. Gjennom forskarutveksling med Universitetet i CostaRica går vi no vidare med å sjå på kreftsvulstar derfrå. Særleg gjeld dette magekreft, som er sværtvondarta og som kan opptre heilt ned til ungdomsalderen hjå costaricanarar.Vi har også funne forandringar i det normale vevet kring det området der kreftcellene veks utover.Mellom anna opptrer det forandringar i nervane som kan forklåra dei smertane som pasientane har.280