36164_Árbók 2005 - Háskóli Íslands

áhersla á að kynna niðurstöður Kerfisverkfræðistofu á alþjóðlegum ritrýndum
vettvangi, ráðstefnum sem og í tímaritum.
Fyrri hluta árs dvaldi gestakennari á Kerfisverkfræðistofu, Daniel L. Moody frá
Monash University, Ástralíu. Sænskur meistaranemi og tékkneskur doktorsnemi
dvöldu hér 3-4 mánuði hvort.
Varma- og straumfræðistofa
Fastir starfsmenn
Guðmundur R. Jónsson, prófessor.
Páll Valdimarsson, prófessor.
Ólafur Pétur Pálsson, dósent.
Rannsóknir og verkefni
Eins og undanfarin ár hefur megináhersla í rannsóknum verið á sviði hitaveitukerfa.
Stofan hefur verið í góðu samstarfi við Orkuveitu Reykjavíkur þar sem
áhersla er einkum lögð á beitingu tölfræðilegra aðferða og líkangerðar í hitaveiturannsóknum.
Meðal verkefna sem hafa staðið yfir í nokkur ár má nefna: 1) Gerð
spálíkans af árlegri heitavatnsnotkun; 2) Hvernig meta má kranavatnsnotkun á
heitu vatni út frá mælingum á heildarrennsli; 3) Hvernig meta má heitavatnsnotkun
í miklum kuldum.
Á árinu hófst samstarf milli Varma- og straumfræðistofu og Université de Valenciennes
et du Hainaut-Cambrésis í Frakklandi. Unnið er að verkefni sem ber
saman eðlisfræðileg varmaskiptalíkön og varmaskiptalíkön sem byggð eru á
tauganetum. Þetta er tveggja ára verkefni sem styrkt er af Jules Verne áætluninni,
sem er samstarfsverkefni Frakklands og Íslands á sviði vísinda- og tæknirannsókna.
Á árinu var unnið að athugun á gögnum varðandi orkunotkun á köldum svæðum,
þ.e. svæðum þar sem ekki er nýtanlegur jarðhiti. Þetta verkefni er unnið í samstarfi
við Orkustofnun. Gögn úr ólíkum gagnagrunnum frá Orkustofnun (OS),
Fasteignamati ríkisins (FMR), Bændasamtökum Íslands (BÍ) og víðar að hafa verið
samkeyrð og tölfræðilegum aðferðum beitt til að greina þau. Vinna þessi tengist
jöfnun húshitunarkostnaðar á landinu. Niðurstöður voru kynntar iðnaðarráðherra
og einnig á ráðstefnu um orkunotkun heimila og iðnaðar sem haldin var á Akureyri
í nóvember í tengslum við opnun Orkuseturs Orkustofnunar þar.
Stofan kom einnig að rannsóknum sem tengjast vatnafræði, annars vegar með
leiðbeiningu íslensks doktorsnema við DTU sem er að leggja lokahönd á verkefni
um gerð slembinna líkana í vatnafræði og með leiðbeiningu í meistaraverkefni
sem fjallaði um mat á rennslislyklum og rennsli með bayesískri tölfræði í tengslum
við Vatnamælingar Orkustofnunar.
Þá er í gangi samstarf við Rannsóknarstofnun fiskiðnaðarins sem m.a. fjallar um
gerð líkana sem beita má til þess að hámarka nýtingu í fiskvinnslu. Þessi vinna
er að mestu í tengslum við doktorsverkefni.
Áfram hefur verið unnið að þróun hugbúnaðar fyrir streymi vökva og varma í pípukerfum.
Þetta hefur verið gert í samstarfi við NUON TB, Arnhem Hollandi. Hugbúnaðurinn
nýtist við hönnun pípukerfa og unnt er að kanna kvika hegðun kerfanna
með honum. Þá hefur verið unnið að verkefnum á sviði varmabúskapar og
varmaendurvinnslu í iðnaði og ennfremur vinnslu raforku úr lághitavarma með
Kalina aðferðinni og er þessi vinna tengd doktorsverkefni.
Um nokkurt skeið hefur verið unnið að líkönum af varmakerfum með aðferðum
graffræði. Þar er leitað leiða til greiningar á kerfum með suðu og þéttingu vinnuvökva.
Sérstaklega er könnuð beiting slíkra aðferða þegar vinnuvökvinn er blanda
ammóníaks og vatns.
Við stofuna er verið að þróa algrím til bestunar á rekstrarkostnaði dreifikerfa,
sem byggir á þessum graffræðilega grunni. Fraunhofer Institut UMSICHT í
Oberhausen hefur hug á samstarfi um þessa bestun. Rannís hefur veitt styrk til
beitingar þessara aðferða á kerfisbestun (structural optimization) varmaorkukerfa.
184