36164_Árbók 2005 - Háskóli Íslands

Úrval notendahugbúnaðar í tölvuverum hefur aldrei verið fjölbreyttara. Sem dæmi
má nefna „Open Source“ hugbúnað sem er nú að finna í öllum tölvuverum: GIMP
2 (grafískt myndvinnsluforrit), R (tölfræðipakka), MiKTeX (Latex þýðanda),
PDFCreator (PDF þýðanda) auk Mozilla Firefox vafra sem er að finna í flestum
tölvuverum. Öryggisuppfærslur (e. Critical Updates) á stýrikerfi eru nú allar sjálfvirkar
og eiga sér stað að næturlagi.
Í lok ársins var hafin vinna við uppsetningu nýrra Windows 2003 netþjóna sem
koma m.a. til með að þjóna tölvuverum Háskólans. Í ársbyrjun 2006 taka þeir við
hlutverki eldri Windows NT 4.0 netþjóna sem þjónað hafa tölvuverum síðan 1997.
Með tilkomu nýju netþjónanna auk Windows 2003 Active Directory verður mikil
breyting á rekstri tölvuveranna sem gerir alla vinnu við uppfærslu og kerfisstjórn
bæði fljótvirkari og hagkvæmari.
Kerfisþjónusta
Starfsemin í kerfisstjórn var með hefðbundnu sniði á árinu. Þjónusta við nemendur
og starfsmenn var bætt á ýmsum sviðum og nýrri þjónustu komið á fót. Sem dæmi
um nýja þjónustu má nefna prentun af þráðlaust tengdum fartölvum á prentara RHÍ
og stækkun diskkvóta á heimasvæðum nemenda er dæmi um bætta þjónustu.
Annar þáttur í starfsemi kerfisstjórnar sem unnið er að allt árið er stöðugt viðhald
og þróun þeirrar þjónustu sem veitt er. Dæmi um það eru ruslpóstsía og vírusvörn
í póstkerfinu. Stöðugt þarf að kenna þessum kerfum að finna nýja vírusa
og ruslpóst og er það gert með góðum árangri og aðeins örlítið brot af ruslpósti
sleppur í gegn og vírusar nær aldrei. Annað dæmi um þróun í kerfisstjórn er viðhald
á þeim kerfum sem eru í rekstri. Þar má nefna uppfærslur á stýrikerfum og
öðrum hugbúnaði. Það er núorðið gert þannig að notendur verða sem minnst
varir við. Í þriðja lagi má nefna viðbætur eða endurnýjun vélbúnaðar. Það er líka
gert þannig að það valdi sem minnstri röskun fyrir notendur og fer oft þannig
fram að ný vél er sett upp við hlið gamallar og kerfi sem keyra á gömlu vélinni
sett upp á þeirri nýju. Þegar það er búið er IP-tölum vélanna einfaldlega víxlað og
það eina sem notendur verða varir við er hraðvirkari þjónusta.
Stærsta breytingin á vélbúnaði á árinu 2005 var sú að keypt var svokölluð SANstæða.
SAN er skammstöfun á Storage Area Network og byggir á því að aðskilja
geymslurými frá netþjónunum sjálfum.
Stæðan sem sett var upp hjá RHÍ er af gerðinni EMC CX500 og er nýtanlegt
diskrými í henni rúmlega 8 TB (terabæti). Það ætti að duga fram á árið 2007 en
eftir það er hægt að bæta viðdiskrými án mikillar fyrirhafnar, svo þessi stæða ætti
að endast í nokkur ár í viðbót. Við þessa stæðu eru netþjónarnir síðan tengdir
með ljósleiðurum og diskrými sem tilteknum netþjóni er úthlutað á stæðunni
birtist honum eins og hver annar diskur. Hægt er að auka diskrými netþjóna eftir
þörfum. Ekki veitir heldur af því enda er það reynsla RHÍ að disknotkun notenda
eykst um 2/3 á hverju ári og hefur svo verið síðustu 10-15 ár.
Netþjónusta
Aðalverkefni Netdeildar árið 2005 var útskipting og uppsetning á þráðlausum
sendum, alls var skipt út og fjölgað um u.þ.b. 60 senda og eru nú nær allir sendar
fyrir þráðlausa kerfið af gerðinni CISCO AIRONET 1200 með G-staðli sem er 54
Mbit/s og býður mismunandi aðgangsstýrikerfi. Sendum hefur verið fjölgað í nær
öllum byggingum HÍ og þar af leiðandi hefur útbreiðsla netsins aukist verulega og
á þetta sérstaklega við um byggingar verkfræðideildar, en þar var nauðsynlegt að
fjölga sendum til að auka aðgengi að netinu þar sem tölvuver var lagt niður í VR-
II. Er nú viðunandi útbreiðsla í flestum byggingum nema helst í Þjóðarbókhlöðunni
þar sem nauðsynlegt er að fjölga sendum. Samhliða þessu var unnið í því að
undirbúa að taka í notkun 802,1x aðgangsstýrikerfi sem mun auka mjög öryggi
nettenginga og einnig gefa möguleika á því að RHÍ geti gerst aðili að svo kölluðu
Eduroam kerfi sem er samræmt aðgangsstýrikerfi að þráðlausum netkerfum háskóla
og rannsóknastofnanna í flestum Evrópulöndum og einnig í Ástralíu. Kerfi
þetta býður uppá að aðeins er nauðsynlegt að vera skráður í eitt kerfi til þess að
hafa aðgang að öllum þeim þráðlausu netkerfum sem rekin eru af háskólum og
rannsóknarstofnunum í hverju landi sem aðild á að þessu kerfi.
Á árinu var lagður nýr ljósleiðari milli Aðalbyggingar og Læknagarðs og einnig
milli Tæknigarðs og Haga. Þetta eru svokallaðir Single Mode ljósleiðarar og koma
þeir í stað ljósleiðara sem aðeins gátu flutt 100 Mbit/s á milli þessara húsa en
flutningsgeta nýju ljósleiðaranna miðað við núverandi endabúnað verður 1 Gbit/s,
og eru einnig bundnar vonir við að hægt verði hringtengja ljósleiðarakerfi HÍ og
248